ForumMedyczne.edu.pl

Starzenie pojawia się w organizmach wraz z upływem czasu, to naturalne i nieodwracalne nagromadzenie się uszkodzeń wewnątrzkomórkowych, przerastające zdolności organizmu do samonaprawy. Starzenie się powoduje utratę równowagi wewnętrznej organizmu, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób. Prowadzi do upośledzenia funkcjonowania komórek, tkanek, narządów i układów, zwiększa podatność na choroby (np. choroby krążenia, Alzheimera, nowotwory), wreszcie prowadzi do śmierci.
Charakterystyczne objawy starzenia:
· utrata masy mięśni i kości,
· zmniejszenie elastyczności skóry,
· pogorszeni ostrości wzroku i słuchu,
· wydłużony czas reakcji.

Niektóre z organów i tkanek człowieka są szczególnie mocno nadgryzane zębem czasu. Inne starzeją się wolniej, ale tylko nieliczne zachowują dobrą formę do końca naszych dni.

1. Skóra
Z czasem każda z trzech jej warstw zatraca pierwotne właściwości:

- naskórek złuszcza się, co oznacza, że jego zewnętrzne, martwe komórki zastępowane są przez żywe, leżące głębiej (75 procent kurzu w regularnie sprzątanym mieszkaniu składa się z komórek naskórka, których - jak policzono - przez całe życie tracimy średnio 20 kg). Z czasem komórek zastępujących utracone rodzeństwo jest coraz mniej, są gorzej zorganizowane i przybierają nieregularne kształty.

- skóra właściwa składa się z włókien kolagenowych (których gęsta siateczka nadaje skórze elastyczność) i elastynowych (dzięki nim jest rozciągliwa). Pierwsze z czasem się przerywają, drugie - kruszeją.

- tkanka podskórna działa jak klej spajający skórę z mięśniami. Jest pokładem komórek tłuszczowych, którego grubość - w miarę upływu lat - maleje. A ponieważ podobny los spotyka leżące poniżej komórki mięśniowe - tkance podskórnej coraz trudniej pokonywać siłę grawitacji.
Starzeją się też gruczoły potowe i łojowe, pokrywające całość warstwą ochronnego tłuszczu. W efekcie skóra staje się cieńsza, bardziej sucha, mniej elastyczna i rozciągliwa, co widać po gęstniejącej siateczce zmarszczek.

2. Włosy
Proces starzenia się włosów objawia się zmniejszeniem średnicy ich włókna. Za ironię można uznać fakt, iż hormony odpowiadające za słabnięcie i wypadania włosów z głowy są jednocześnie odpowiedzialne za wzrost włosów w miejscach, w których wcale nie chcielibyśmy ich mieć. U mężczyzn dotyczy to okolic brwi, uszu i nosa, u kobiet – rąk, nóg, a także miejsc nad ustami. Osłabione, matowe włosy mogą stanowić również sygnał problemów zdrowotnych. Łysienie może być spowodowane chorobami tarczycy, łuszczycą, grzybicą.

Mężczyźni
Wraz z upływem czasu włosy siwieją i stają się cieńsze, mogą również nadmiernie wypadać. Szacuje się, że 50% Europejczyków w wieku 50 lat posiada 50% siwych włosów, a 2/3 mężczyzn w tym wieku łysieje. Proces starzenia się włosów objawia się zmniejszeniem średnicy ich włókna. Prawdopodobieństwo łysienia jest stanowczo wyższe u mężczyzn niż u kobiet. Łysienie androgeniczne dotyka 70% panów do siedemdziesiątego roku życia.

Kobiety
U kobiet, dopóki poziom estrogenu jest wysoki, jakość włosów i ich gęstość jest zadowalająca. Choć zaznaczyć jednocześnie należy, że wiele innych czynników może mieć wpływ na włosy, osłabić je mogą – obok zmian hormonalnych – czynniki środowiskowe (zanieczyszczenie powietrza i wody), nieprawidłowa dieta, przyjmowanie pewnych medykamentów, problemy zdrowotne, niepoprawna pielęgnacja.
U ok. 60 procent kobiet po menopauzie występuje zauważalna utrata włosów. Może to być spowodowane różnymi czynnikami, jednak najczęstszym z nich są zaburzenia hormonalne: w okresie przekwitania w organizmie kobiety znacznie spada produkcja estrogenów, proporcjonalnie więcej jest za to androgenów, których produkcja nie maleje. To właśnie one są winne temu, że włosy na głowie robią się coraz cieńsze i rzadsze, za to pojawia się ich więcej w tzw. męskich rejonach: nad górną wargą, na nogach czy podbródku.

Leczenie
Włosy mogą być w kiepskiej kondycji z powodu upływu czasu, warto jednak pamiętać, że istnieją różne sposoby na poprawienie ich wyglądu. Przede wszystkim, trzeba zadbać o odpowiednie kosmetyki, na rynku dostępnych jest mnóstwo witaminizowanych preparatów, w zależności od aspektu, który chcemy poprawić, możemy wybrać środki zwiększające objętość, połysk, witalność. Pomocny jest również masaż głowy, delikatne ugniatanie poprawi ukrwienie skóry głowy. Ważna jest także odpowiednia dieta, aby włosy miały zdrowy wygląd, potrzebują białka i żelaza, znajdziemy je w czerwonym mięsie, ciemnozielonych warzywach, orzechach i jajkach.
Od kilkunastu już lat za „cudowny” lek leczący łysienie uważana jest rogaina (regaina) czyli minoksydyl. Występuje ona w postaci płynu do stosowania na skórę głowy. Podczas badań poprzedzających wprowadzanie rogainy na rynek zaobserwowano poprawę stanu włosów u 60% kobiet poddających się kuracji. Niestety, rogaina ma jedną wadę: trzeba ją stosować przez cały czas, dwa razy dziennie, bo po odstawieniu leku włosy znów zaczynają wypadać.

Kuracja tylko dla pań
Jedną z metod leczenie łysienia typu kobiecego – niestety kosztowną i dość inwazyjną - jest przeszczep włosów. Ze względu na wysoką cenę i istniejące ryzyko (to w końcu operacja!) polecany jest on raczej paniom mającym znaczne ubytki włosów lub … tym najbardziej zdesperowanym.
Część kobiet zauważyła, że stan ich włosów znacznie poprawił się po zastosowaniu hormonalnej terapii zastępczej. Ma to swoje uzasadnienie, bo zawarte w takiej terapii estrogeny przeciwdziałają skutkom działania androgenów, jednak ta teoria nadal wymaga naukowego potwierdzenia.
Pomijając bardziej ekstremalne kuracje, ważne jest także stosowanie właściwych odżywek: nie tylko poprawiają one stan włosów, ale i zwiększają optycznie ich objętość oraz ułatwiają rozczesywanie, co zapobiega np. łamaniu się włosów i wyrywaniu ich ze skóry.

3. Kości
Po 40 roku życia zaczyna spadać w kościach zawartość minerałów (głównie wapnia) stanowiąca pierwotnie 45% ich objętości. Szczególnie pokrzywdzone są kobiety, u których co dekadę kości stają się o 8 proc. lżejsze (wobec 3 proc. u mężczyzn) i dwukrotnie szybciej się demineralizują. Po 80. odwapnione i kruche łamią się nawet przy wykonywaniu codziennych czynności.

Choroby: osteoporoza.
Osteoporoza to choroba polegająca na osłabieniu układu kostnego człowieka. Wbrew powszechnym przekonaniom, choroba ta nie dotyczy tylko i wyłącznie kobiet w okresie przekwitania, ale także mężczyzn, a nawet młodych ludzi. Charakteryzuje się niską masą kostną, upośledzoną architekturą kości, a to z kolei prowadzi do ich osłabienia i większej podatności na złamania.

Przyczyny
niedoczynność jajników, która nasila się po 50 roku życia, co w efekcie prowadzi do zwiększonej resorpcji kości i nadmiernej utraty wapnia

niedobory wapnia, co ma związek z gorszym wchłanianiem z jelit (osoby starsze)

zaburzenia hormonalne

przewlekłe choroby układu pokarmowego

choroby narządu ruchu

choroby nerek i wątroby

szereg chorób wrodzonych

Czynniki ryzyka
Wiek – im człowiek jest starszy tym ryzyko wystąpienia choroby jest większe. Najbardziej narażoną grupą wiekową bez w względu na płeć są osoby powyżej 65 roku życia.

Płeć – osteoporoza jest znacznie bardziej powszechnym schorzeniem u kobiet, niż u mężczyzn, co ma związek z wcześniejszym występowaniem menopauzy, niż andropauzy u mężczyzn.

Budowa ciała ma również istotny wpływ na rozwój choroby. Osoby wątłe o drobnych kościach są znacznie bardziej narażone na osteoporozę, niż te o masywnej budowie ciała.

Czynnik dziedziczny - ryzyko zachorowania możemy także odziedziczyć. Skłonność do zachorowania dziedziczymy po matce, więc jeśli nasza matka lub babcia chorowały na tę chorobę, ryzyko wystąpienia jej u nas jest znacznie większe niż u innych osób.

Menopauza u kobiet - to jeden z ważniejszych czynników chorobotwórczych jest. Zwiększenie ryzyka zachorowania powodowane jest niedoborem takich hormonów jak estradiol i progesteron. W okresie menopauzy kobieta może tracić nawet do 7 proc. masy kostnej rocznie.
Inne czynniki to zaburzenia miesiączkowania lub pierwotny albo wtórny jej brak, przedwczesne wygaśnięcie aktywności jajników, szereg czynników związanych z dietą i otoczeniem, do których należą przede wszystkim niedobór wapnia i witaminy D, nadmiar sodu, siedzący tryb życia oraz różnego rodzaju używki.

Symptomy
Osteoporoza w większości przypadków przebiega bezobjawowo, przynajmniej we wczesnych fazach rozwoju choroby. Jest to schorzenie rozwijające się powoli w ciągu wielu lat. Do najczęstszych objawów można zaliczyć bóle kręgosłupa, które niestety rzadko są uznawane za objaw samej osteoporozy, częściej zaś za zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Nierzadko występują również bóle na odcinku piersiowym, a także bóle krzyża i między łopatkami. Złamania zaś to kolejna faza rozwoju choroby i świadczy niestety o jej zaawansowanym stadium. Przyczyną tego rodzaju urazów jest daleko posunięte odwapnienie kości. Do najbardziej powszechnych złamań można zaliczyć: złamania nadgarstka, kości udowej, kręgów kręgosłupa i znacznie rzadziej występujące złamania żeber.
Leczenie
W leczeniu stosuje się najpowszechniej leki powodujące ograniczenie ubytku masy kostnej. Leki odbudowujące są rzadziej stosowane, a ich skuteczność dość wątpliwa. Niestety najczęsciej leczenie rozpoczyna się przede wszystkim od złożenia i rehabilitacji pierwszej złamanej kończyny.
Profilaktyka
Działania profilaktyczne są skuteczne i należy je prowadzić u osób, które przekroczyły 60 rok życia, mają jeden lub więcej czynników ryzyka, cierpią na choroby układu krążenia lub narządu ruchu, w wywiadzie rodzinnym mają choroby zaburzające gospodarkę wapniowo-fosforanową itp.

Jest wiele czynników mających istotny wpływ na możliwość wystąpienia osteoporozy:
- używki – należy zaprzestać palenia tytoniu i ograniczyć spożycie alkoholu,
- aktywność fizyczna – zwiększenie znacznie obniżają ryzyko wystąpienia choroby. Wskazane są także ćwiczenia specjalistyczne wykonywane przez 20 minut dziennie, jazda na rowerze lub pływanie.
- dostarczanie należytej ilości wapnia – należy dostarczać codzienną, odpowiednią dawkę wapnia w postaci naturalnej lub jako preparaty. Dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie menopauzy i u osób starszych wynosi około 1500mg. Jeśli dieta nie dostarcza nam odpowiedniej ilości tego składnika, należy posiłkować się dodatkowo odpowiednimi preparatami.

4. Stawy
Zmiany, jakim ulegają już od 20 roku życia, są główną przyczyną utraty sprawności ruchowej starszych ludzi. W ścięgnach i więzadłach ubywa kolagenu i elastyny, tworzą się za to twarde zwapnienia. Śliska i gładka jak lustro chrząstka stawowa staje się coraz cieńsza i chropawa. Czasem dochodzi też do wysychania mazi stawowej, pełniącej podobną rolę jak smar w łożyskach. W efekcie zmniejszeniu ruchomości stawów towarzyszy zwiększenie się ich podatności na urazy.

Choroby: choroby reumatyczne ( zapalne: reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, toczeń rumieniowaty i niezapalne: choroba zwyrodnieniowa stawów ), dyskopatia.

Zwyrodnienie stawów (artroza) to dość powszechna choroba. Szacuje się, że połowa ludzi w wieku powyżej 50 –ciu lat ma artretycznie zdeformowane stawy. Częściej występuje u kobiet niż mężczyzn. Proces rozwoju choroby może trwać latami. Dotyka ona najczęściej stawów kręgosłupa, stawu biodrowego i kolanowego
Przyczyny
Przeciążenia stawów wynikające m. in. z wad postawy, bądź wrodzonych wad budowy;

Podeszły wiek;

Urazy wypadkowe;

Otyłość;

Mikrourazy postępujące z czasem;

Zaburzenia neurologiczne;

Zbyt intensywne treningi;

Objawy

napięcie mięśni, sztywność i „strzelanie” w stawach,

lekko promieniujący ból w stawach,

zesztywnienia i ból, szczególnie w początkowej fazie ruchu nasilający się wraz z rozwojem choroby

ból krzyża, promieniujący niekiedy do kończyn - przy zmianach zwyrodnieniowych w kręgosłupie

głębokie zniekształcenia połączeń kostnych śródstopia i palców.
Leczenie
Podstawą leczenia jest odciążenie miejsc dotknięte chorobą. Środkiem mogą być wkładki ortopedyczne i inne urządzenia odciążające oraz stabilizujące stawy.

Dla osiągnięcia efektów niezbędne są regularne ćwiczenia:

dla przywrócenia odpowiedniego zakresu ruchu, ćwiczenia mięśni brzucha, pośladków i okolic przykręgosłupowych;

dla rozluźnienbia mięśni i odciążenia nadwyrężonych z powodu ucisku chrząstek stawowych, podobne ćwiczenia dobrane przez lekarza.
Na rynku dostępne są ponadto liczne leki uśmierzające same dolegliwości oraz środki pomocne w odbudowie chrząstki stawowej (siarczan glukozaminy czy kwas hialuronowy). Inną formą łagodzenia bólu są okłady z parafiny oraz nagrzewanie polem elektromagnetycznym i naświetlanie promieniami lasera biostymulacyjnego.
W ostateczności stosuje się zabiegi chirurgiczne. Obecnie możliwe jest wszczepienie stawu biodrowego, kolanowego, łokciowego i barkowego.
Profilaktyka
Podstawą profilaktyki jest dbałość o prawidłową postawę. Skrzywienie kręgosłupa i przeciążenie stawów przyczyniają się do wzrostu zachorowań w późniejszym czasie. Choć artoza może być także następstwem wypadku, obrzmienia, czy też zwichnięcia.
Istotne jest też utrzymywanie odpowiedniej wagi. Wskazana jest zbilansowana dieta, regularne spożywanie warzyw i owoców będących bogatym źródłem witaminy C. Witamina C zapobiega bowiem patologicznym zmianom w kościach. Zalecane są też karotenoidy (luteina i zeaksantyna), zmniejszają prawdopodobieństwo zmian chorobowych. Ich źródłem są zielone warzywa i niektóre owoce, np. mango, papaja, pomarańcze.

5. Mózg
Pomiędzy 20 a 90 rokiem życia ciężar mózgu maleje o 5-10% Choć jest to m.in. efekt zaniku komórek nerwowych, skala i tempo tego procesu wykazują zadziwiające różnice w różnych strukturach centralnego układu nerwowego. Na szczęście kondycja starego mózgu jest lepsza, niż wynikałoby to z procentowego bilansu strat. A to dzięki plastyczności mózgu, który tworzy coraz to nowe sieci połączeń między miriadami komórek nerwowych.
Choroby: choroba Alzheimera, choroba Parkinsona.

6. Mięśnie
Aż do 50 roku życia siła mięśni utrzymuje się na niemal maksymalnym poziomie. Znaczącego, bo około 20% spadku doświadczają 70-latkowie, następna dekada ogranicza ich możliwości o kolejne 20%. Prócz siły mięśnie tracą także na szybkości. Przyczyn owego zaniku jest kilka: brak pobudzenia ze strony układu nerwowego (dlatego przecinając nerw można doprowadzić do obumarcia mięśnia), pogarszające się ukrwienie (mięsień pozbawiony dopływu krwi ginie) oraz spadek wydajności mitochondriów, czyli struktur zaopatrujących komórki w energię. Miejsce po włóknach mięśniowych wypełnia się z początku tkanką łączną, a potem tłuszczem.

7. Płuca
Płuca są bardzo podatne na związane ze starością zmiany. Jakie? Przede wszystkim zmniejszenie skuteczności opróżniania się. Zwłaszcza dolnych, najlepiej ukrwionych partii. Zalegające tam powietrze nie uczestniczy w wymianie gazowej. Skutkiem jest spadek poziomu tlenu we krwi. Źle odżywione tkanki organizmu zaczynają słabnąć (w 70 roku życia muszą zadowolić się połową tej ilości tlenu, jaką dostawały pół wieku wcześniej), co szybko znajduje odbicie w kondycji fizycznej ludzi starszych.

8. Układ krwionośny
Pod wpływem czasu zmniejsza się częstość uderzeń serca oraz ilość krwi wyrzucanej podczas jednego skurczu. Przepychanie krwi przez plątaninę naczyń krwionośnych staje się coraz trudniejsze także ze względu na rosnący opór stawiany przez sztywniejące i zwężające się z wiekiem tętnice. W dodatku zastawki, które mają przeciwdziałać cofaniu się krwi w żyłach, coraz gorzej spełniają swoje zadanie (stąd żylaki). W efekcie nasze tkanki dostają mniej tlenu dostarczanego im przez krew. To powoduje kaskadę reakcji: słabsze odżywienie nerwów, słabsze pobudzenie mięśni, a w końcu zanik włókien mięśniowych. Na to wszystko nakłada się nadciśnienie, które dręczy co piątą dorosłą osobę.
Choroby: miażdżyca, nadciśnienie, udar

9. Układ pokarmowy i wydalniczy
Poza spadkiem wydzielania śliny i osłabieniem perystaltyki jelit nie dochodzi do żadnych zmian. Te, które mają miejsce (zmiana składu soku żołądkowego, liczby komórek wątroby, czy ilości wydzielanych przez trzustkę enzymów trawiących tłuszcze) są kompensowane i nie wpływają na ogólną sprawność układu pokarmowego.
Natomiast wymiary, a zwłaszcza wydajność nerek znacznie się z czasem zmniejszają. W rezultacie krew jest coraz gorzej oczyszczana ze szkodliwych związków. Zdolność filtracyjna nerek 90-latka jest o połowę gorsze niż 20-latka.
Choroby: nieotrzymanie moczu.

10. Układ rozrodczy
Zmiany zachodzące u kobiet można określić jako rewolucyjne. Hormony płciowe oddziałują na wszystkie tkanki jej organizmu, a wiec ich utrata wywołuje zmiany nie tylko w narządach rozrodczych (utrata wody i zanik tkanki tłuszczowej powoduje zwiotczenie skóry twarzy, piersi stają się obwisłe, w talii na ramionach i udach odkłada się tłuszcz).
Starzenie się męskich narządów rozrodczych ma mniej spektakularny przebieg, przez co nawet w szóstej dekadzie życia większość z nich może płodzić dzieci.
Choroby: menopauza, andropauza, przyrost prostaty.

11. Oczy
Z wiekiem, najczęściej po 40 roku życia, zmniejsza się elastyczność gałek ocznych, a co za tym idzie zdolność akomodacji oka.
Choroby: jaskra, katarakta, starczowzroczność, nadwzroczność starcza
źródło: 19519.pl