ForumMedyczne.edu.pl

DIAGNOSTYKA CHORÓB SKOJARZONYCH

Należy pamiętać, że borelioza nie jest jedyną chorobą przenoszoną przez kleszcze. U około 10 – 30% pacjentów z rozpoznaną boreliozą, w takcie bardziej szczegółowych badań, można stwierdzić zakażenie jedną lub kilkoma innymi chorobami odkleszczowymi. Objawy kliniczne zakażeń odkleszczowych są z reguły bardzo podobne do siebie, co powoduje, że badanie lekarskie i wywiad są niewystarczającymi metodami diagnostyki tych zakażeń.

BABESZJOZA
Choroba wywoływana przez wewnątrzkomórkowe pierwotniaki Babesia microti przenoszone przez ukąszenie nimfy kleszcza. Rozpoznanie choroby jest ustalane na podstawie identyfikacji pasożyta wewnątrz erytrocytów w grubym lub cienkim rozmazie krwi obwodowej – obecnie złoty standard diagnostyczny. Wyniki badań serologicznych stają się dodatnie w ciągu 2-4 tyg. Obecność przeciwciał typu IgM wskazuje na świeże zakażenie, podwyższone miana przeciwciał IgG obserwuje się w ostrej fazie choroby i w fazie zdrowienia. Podwyższone miana mogą utrzymywać się przez miesiące od ustąpienia objawów. Identyfikacja DNA B. microti w oparciu o metodę PCR jest bardziej czuła niż badanie mikroskopowe – DNA pierwotniaka szybko zanika z krążenia po skutecznym leczeniu, a stwierdzenie obecności wskazuje na aktywną parazytemię. Metoda ta może być wskazana w monitorowaniu przebiegu zakażenia.

BARTONELLOZA
Zakażenie odzwierzęce przenoszone przez nosicieli (np.: kleszcze) wywołane Gram-ujemnymi bakteriami z rodzaju Bartonella. Bakterie te wywołują zakażenia zwane bartonellozami, które mogą przebiegać w postaci choroby kociego pazura, bakteriemii, zapalenia wsierdzia, naczyniakowatości bakteryjnej lub plamicy wątrobowej. Szczególnie podatne na zakażenia są osoby o obniżonej odporności (zakażeni HIV, chorzy po przeszczepach, z nowotworami, osoby leczone lekami immunosupresyjnymi, itp.). W diagnostyce bartonelloz wykorzystywane są najczęściej: oznaczanie przeciwciał przeciwbakteryjnych oraz techniki biologii molekularnej – analiza technikami PCR (jest czuła i swoista w wykrywaniu patogenów we krwi).

ANAPLAZMOZA
Anaplasma phagocytophilum (Ehrlichia phagocytophila), Gram-ujemna bakteria zaliczana obecnie do rodzaju Anaplasma to czynnik etiologiczny ludzkiej anaplazmozy granulocytarnej (HGE). Ludzka anaplazmoza granulocytarna (Human Granululocytic Ehrlichiosis – HGE) jest zoonozą (chorobą odzwierzęcą) przenoszoną przez larwalne i dorosłe osobniki kleszczy. Objawy kliniczne HGE występujące u większości pacjentów to objawy rzekomogrypowe (gorączka powyżej 38°C, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, zapalenie górnych dróg oddechowych, kaszel), nudności, wymioty i (lub) biegunka. Mogą wystąpić: hepatomegalia i (lub) splenomegalia, limfadenopatia, rzadko zapalenie mózgu i rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, jak również łagodnie przebiegające zmiany skórne (wysypki). Osoby zakażone A. phagocytophilum wykazują dość szybką odpowiedź immunologiczną wobec komórek patogena. Przy braku leczenia, wykrywalne stężenia przeciwciał w klasie IgM pojawiają się we krwi już po 3-5 dniach od zakażenia (lub 24 godziny po pojawieniu się pierwszych objawów) i utrzymują się przez następne 30-60 dni. Przeciwciała w klasie IgG pojawiają się około 7-10 dnia od zakażenia, osiągając szczyt stężenia około 14 – 21 dnia i utrzymują się latami. Do diagnostyki i monitorowania zakażenia wykorzystuje się techniki serologiczne, Western Blot, oraz wykrywanie DNA bakterii w materiale biologicznym techniką PCR.

BRUCELOZA
Bruceloza jest chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez małe, żyjące wewnątrzkomórkowo, pałeczki Gram-ujemne z rodzaju Brucella. W Polsce głównym czynnikiem etiologicznym brucelozy była w przeszłości Brucella abortus, wywołująca tzw. chorobę Banga. Najczęściej na świecie występuje gorączka maltańska wywoływana przez Brucella melitensis. Bruceloza jest chorobą wielonarządową o szerokim spektrum nieswoistych objawów i dolegliwości. Badania serologiczne są najczęściej stosowaną techniką diagnostyczną.

KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU (KZM)
Środkowoeuropejskie kleszczowe zapalenie mózgu (wczesnoletnie kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, odkleszczowe zapalenie mózgu) rozprzestrzenione jest na obszarze od Skandynawii przez kraje Europy aż po Ural. Występuje również Polsce. Choroba wywołana jest przez flawiwirusa z rodziny Togaviridae. Człowiek zakaża się wirusem kleszczowego zapalenia mózgu w czasie żerowania kleszcza. Wirus ten może wniknąć także podczas wtarcia odchodów zakażonego kleszcza, spożycia zainfekowanego mleka i jego produktów. Po 2-28 dniach po zakażeniu w pierwszej fazie choroby występują objawy grypopodobne: gorączka do 38 C, bóle mięśni i stawów oraz nieżyty górnych dróg oddechowych. Ustępują one po około 1-9 dniach i ponownie pojawiają się w II fazie: gorączka do 40 C, zaburzenia świadomości, śpiączka, zaburzenia psychiczne, oczopląs, światłowstręt, bóle i zawroty głowy oraz wymioty. W ciężkim przebiegu choroby obserwuje się objawy zapalenia opon mózgowych i mózgu. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie epidemiologicznym (potwierdzenie faktu ukłucia przez kleszcza), objawach klinicznych i wykryciu swoistych przeciwciał w klasie IgM lub wykazaniu wzrostu miana przeciwciał w klasie IgG. W płynie mózgowo-rdzeniowym obserwuje się pleocytozę i zwiększone stężenie białka (od 50 do 200 mg/dl).