ZAKAŻENIA WYWOŁANE WIRUSEM OPRYSZCZKI ZWYKŁEJ

Choroby przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, jajników.
admin. med.

ZAKAŻENIA WYWOŁANE WIRUSEM OPRYSZCZKI ZWYKŁEJ

Post autor: admin. med. »

Opryszczka jest jedną z najczęściej występujących u ludzi chorób wirusowych. Wywoływana jest przez wirusy opryszczki zwykłej z rodziny Herpesviridae – HSV-1 i HSV-2 (Herpes Simplex Virus), według nowszej nomenklatury – HHV-1 i HHV-2 (human herpesvirus), które należą do najlepiej poznanych i najdokładniej zbadanych wirusów, głównie ze względu na swoje niezwykłe właściwości biologiczne. Obejmują one zdolność do wywoływania zróżnicowanych infekcji, umiejętność pozostawania w długotrwałym stanie uśpionym (okres latencji) oraz ponownego uaktywniania pod wpływem różnorodnych bodźców, zwłaszcza związanych ze spadkiem odporności. Nazwa wirusów opryszczki zwykłej – Herpes pochodzi od greckiego słowa herpein, co oznacza "skradać się" i stanowi nawiązanie do natury tych wirusów. Do rodziny wirusów opryszczki należy ponad 100 wirusów wyizolowanych do tej pory od różnych nosicieli, należących do ssaków, ptaków, ryb, gadów i mięczaków, przy czym osiem z tych wirusów jest patogennych dla człowieka. Ocenia się, że większość światowej populacji jest nimi stale zarażona, jednakże duża część przypadków przebiega bezobjawowo.
Materiał genetyczny wirusów opryszczki zwykłej HHV-1 i HHV-2 stanowi liniowy, dwuniciowy DNA. Oprócz skłonności do latencji, wirusy te charakteryzują się krótkim cyklem replikacyjnym (kilka do kilkunastu godzin), zdolnością do szybkiego rozprzestrzeniania się w zakażonym organizmie oraz znaczną cytotoksycznością.
Jak już wspomniano, infekcje wirusami opryszczki często są zakażeniami utajonymi, przy czym reaktywacja może nastąpić pod wpływem różnorodnych czynników - często w następstwie innych infekcji, jak również pod wpływem stresu, miesiączki, zaburzeń hormonalnych, oziębienia organizmu, w wyniku inwazyjnych zabiegów kosmetycznych i dermatologicznych (głębokie peelingi, makijaż permanentny), jak również ogólnego osłabienia organizmu. Infekcje pierwotne oraz infekcje wynikające z reaktywacji wirusów latentnych mogą mieć charakter bezobjawowy, jak również mogą skutkować chorobą o różnym nasileniu – od łagodnej do wyjątkowo ciężkiej. Rezultat zakażenia i stopień ciężkości zakażenia zależy od wzajemnych oddziaływań pomiędzy wirusem a gospodarzem, w szczególności zaś od aktywności układu immunologicznego chorego.
Wirus HHV-1 odpowiedzialny jest za infekcje błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł oraz skóry okolicy czerwieni wargowej, zaś HHV-2 wywołuje infekcje w okolicach narządów płciowych. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu bezpośredniego lub wertykalnie, z matki na płód lub na noworodka – czyli jako zakażenie okołoporodowe, przy czym w większości przypadków pierwotne zakażenie następuje w okresie do 2 lat od chwili narodzin lub w czasie porodu. Należy pamiętać, że wirus przenosi się także w okresach bezobjawowych, jednakże ryzyko przeniesienia zakażenia w momencie występowania zmian jest wyższe. Pierwotna infekcja obejmuje komórki nabłonkowe błony śluzowej jamy ustnej, dróg rodnych lub rogówki. Wirusy mogą również dostać się do organizmu poprzez uszkodzoną skórę. Wirus przenosi się także do węzłów chłonnych, powodując ich powiększenie i bolesność. W miejscu zakażenia może występować ból, gorączka, złe samopoczucie, bóle głowy, zaś na skórze mogą pojawiać się charakterystyczne pęcherzyki. Następnie wirusy mogą przenikać do neuronów i dostawać się do zwojów, gdzie wchodzą w stadium latencji. Okres wylęgania choroby wynosi zazwyczaj od 2 do 12 dni. Typowa infekcja wirusem opryszczki zwykłej obejmuje:
• fazę prodromalną – charakterystyczne kłucie, pieczenie i swędzenie w obszarze infekcji;
• fazę powstawania pęcherzyków – w obszarze infekcji powstają swędzące plamki, przechodzące w grudki, a następnie w charakterystyczny dla opryszczki pęcherzyk, wypełniony surowiczym płynem zawierającym czynniki infekcyjne – namnożone wirusy, zdolne do dalszego zakażenia. Wirusy HHV-1 obecne są także w ślinie chorego, oraz w przypadku HHV-2 w wydzielinie z dróg rodnych i zachowują właściwości zakaźne do momentu wyschnięcia wydzieliny. Warto podkreślić, że wirus występuje w wydzielinie narządów płciowych nawet przy zakażeniu bezobjawowym;
• fazę powstawania nadżerek – po pęknięciu pęcherzyka tworzą się bolesne, dokuczliwe i trudne do wygojenia nadżerki i owrzodzenia. Ze względu na umiejscowienie, łatwo dochodzi do nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego zmian opryszczkowych, które niewłaściwie leczone może prowadzić do powstania blizn i przebarwień;
• fazę gojenia – w tej fazie zmiany skórne zasychają tworząc strupki. Strupki te nie powinny być zdrapywane, ponieważ zapobiegają wtórnym nadkażeniom i bliznowaceniu.
W nielicznych przypadkach zakażenie może rozszerzyć się na skórę całego ciała, rogówkę, spojówki lub spowodować zapalenie wielonarządowe, a także zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.
Najpoważniejszym powikłaniem infekcji wirusem opryszczki, dotyczącym głównie wirusa HHV-1, jest zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, które w przypadku braku odpowiedniej terapii kończy się śmiercią w ok. 70% przypadków. Duże niebezpieczeństwo związane z tym zakażeniem wynika z niespecyficznych objawów początkowych – gorączki i bólów głowy, jeżeli zaś nie zostanie wdrożone leczenie przyczynowe to szybko dochodzi do pogorszenia stanu chorego, pojawiają się zmiany w zachowaniu, zaś w schyłkowej fazie może dochodzić do zaburzeń przytomności oraz wystąpienia śpiączki. Choroba ta wymaga opieki neurologicznej.
W przypadku wirusa HHV-1 najczęstszą postacią choroby jest opryszczka wargowa (herpes labialis), choć zakażenie może również objąć całą jamę ustną (stomatitis herpetica). Jeżeli wirusy dostanie się do oka, to mogą wywołać wirusowe zapalenie rogówki (keratitis dendritica), które niekiedy prowadzi do zmętnienia rogówki i utraty wzroku. U małych dzieci, które zetknęły się z wirusem opryszczki po raz pierwszy może rozwinąć się wyprysk opryszczkowy (egzema herpeticum). U dorosłych wyprysk opryszczkowy występuje rzadko, zaś czynnikiem predysponującym są choroby alergiczne skóry, w szczególności zaś atopowe zapalenie skóry. W przebiegu choroby pojawiają się zmiany skórne z rozsianymi pęcherzowo-ropnymi wykwitami z zagłębieniem w części środkowej i skłonnością do grupowania się. Przebieg egzema herpeticum może być bardzo ciężki, z wysoką gorączką, i może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia, zwłaszcza u dzieci.
Wirus HHV-2 jest odpowiedzialny za zakażenia narządów płciowych. Do zarażenia dochodzi przeważnie w wyniku kontaktu seksualnego z nosicielem lub chorą osobą. Szczególnie niebezpieczne są zakażenia noworodków wirusem HHV-2 pochodzącym z dróg rodnych zainfekowanej matki, które mogą skutkować zarówno niegroźnymi zmianami pęcherzykowymi rozsianymi na skórze, jak również ciężkim zakażeniem mózgu, wątroby oraz zakażeniem wielonarządowym prowadzącym do śmierci.
Od wielu lat trwają poszukiwania skutecznej szczepionki zapobiegającej zakażeniu wirusami opryszczki zwykłej, lecz jak dotąd nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów. W terapii wykorzystywany jest głównie acyklowir (aciclovir). Acyklowir jest pro-lekiem, który po wniknięciu do zainfekowanej komórki ulega przekształceniu w postać czynną – triofosforan acyklowiru. Otrzymany związek, będąc substratem polimerazy DNA wirusa, hamuje syntezę wirusowego DNA. Acyklowir może być stosowany w postaci tabletek doustnych, dożylnie w powolnym wlewie kroplowym oraz zewnętrznie, bezpośrednio na zmiany opryszczkowe. Długotrwałe lub powtarzane leczenie, zwłaszcza u pacjentów z upośledzoną odpornością może prowadzić do selekcji szczepów opornych. Inne, silne leki przeciwwirusowe (famcyklowir, soriwudyna, walacyklowir i in.) stosowane są rzadko, jedynie w przypadku nieskuteczności acykloviru.
W doustnej terapii opryszczki wykorzystywany jest również pranobeks inozyny (syn. Inosine pranobex, Isoprinosine), który hamuje namnażanie wirusów oraz moduluje naturalną odporność organizmu poprzez pośredni (poprzez stymulację wydzielania cytokin) oraz bezpośredni wpływ na limfocyty T i makrofagi.
W leczeniu zewnętrznym, oprócz acyklowiru wykorzystywany jest też denotivir, lek o działaniu wirusobójczym i bakteriostatycznym wobec bakterii Gram-dodatnich, jak również przeciwzapalnym. Najnowszym lekiem do stosowania zewnętrznego jest dokonazol, hamujący wnikanie i replikację wirusów.
Należy pamiętać, że większość przypadków infekcji pierwotnych oraz nawrotów choroby nie wymaga radykalnego leczenia. W przypadku zewnętrznych, mało nasilonych zmian opryszczkowych wystarcza leczenie miejscowe – osuszające, odkażające i keratolityczne. Zalecana jest pasta cynkowa, preparaty zawierające kwas borowy, kwas salicylowy, spirytus, mentol oraz tymol.
Bardzo istotne jest uświadomienie pacjentom, że stosowane w leczeniu opryszczki leki przeciwwirusowe nie działają na wirusy, które osiadły w neuronach zwojów nerwowych, dlatego też nie ma możliwości całkowitego wyleczenia opryszczki. Właściwie dobrane leczenie zmniejsza jedynie objawy, skraca czas ustępowania zmiana skórnych, zabezpiecza przed powikłaniami oraz zmniejsza częstotliwość występowania reaktywacji.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post