Ramadan i cukrzyca – klasyfikacja grup ryzyka

Różne informacje,czasem dziwne a czasem bardzo interesujące, o badaniach medycznych
Asystentka

Ramadan i cukrzyca – klasyfikacja grup ryzyka

Post autor: Asystentka »

lek. Damian Ucieklak
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM, Kraków
Artykuł na podstawie: Diabetes and Ramadan: Practical Guidelines International Diabetes Federation (IDF), in collaboration with the Diabetes and Ramadan (DAR) International Alliance, April 2016.

Chorujący na cukrzycę muzułmanie bardzo często pragną przestrzegać trwającego w czasie ramadanu 29–30-dniowego postu (od świtu do zmierzchu), nawet w przypadkach, w których przysługuje zwolnienie z obowiązku postu (kobiety ciężarne, karmiące oraz osoby przewlekle chore – w tym również wielu pacjentów chorujących na cukrzycę). W trosce o tę grupę pacjentów oraz w celu wsparcia naukowego prowadzących ich diabetologów, International Diabetes Federation (IDF) we współpracy z Diabetes and Ramadan (DAR) International Alliance wydało w kwietniu 2016 roku specjalne zalecenia Diabetes and Ramadan: Practical Guidlines.

Szacuje się, że spośród około 148 milionów muzułmanów na świecie ponad 116 milionów pości w czasie ramadanu. Pacjenci chorujący na cukrzycę powinni być świadomi zwiększonego w tym czasie ryzyka hipoglikemii, hiperglikemii, kwasicy ketonowej oraz odwodnienia i powikłań zakrzepowych. Zadaniem lekarza jest indywidualna ocena ryzyka powikłań u chorego na cukrzycę w okresie przed ramadanem, uwzględniająca rodzaj cukrzycy, stosowane leki, dotychczasowe ryzyko hipoglikemii, obecność przewlekłych powikłań cukrzycy, choroby towarzyszące, status socjalny i zawodowy oraz poprzednie doświadczenia chorego w czasie postu. Na tej podstawie należy wskazać, w jakiej grupie ryzyka znajduje się dany pacjent: ryzyko bardzo duże, duże, umiarkowane, małe (wg IDF-DAR).
Pacjenci, którzy należą do dwóch pierwszych grup (ryzyko bardzo duże i duże) nie powinni pościć, jednak wielu z nich ze względów religijnych podejmuje się postu, należy więc to uszanować. Chorzy, którzy chcą pościć mimo przeciwwskazań medycznych, muszą tę decyzję podjąć razem z lekarzem, muszą być świadomi ryzyka, jakie niesie ze sobą okres postu, oraz powinni otrzymać indywidualny plan postępowania w tym okresie. Aby zminimalizować ryzyko powikłań, poza oceną ryzyka chorego w okresie przed ramadanem, konieczne są: regularna samokontrola glikemii przez chorego, dostosowanie dawek leków na okres postu, edukacja chorego, poradnictwo dotyczące diety oraz ćwiczeń fizycznych.
Kategorie ryzyka dla chorych na cukrzycę planujących pościć w czasie ramadanu – wg IDF-DAR:

1) bardzo duże ryzyko (przynajmniej jedno z poniższych):
– ciężka hipoglikemia w ciągu 3 miesięcy przed ramadanem
– kwasica ketonowa w ciągu 3 miesięcy przed ramadanem
– śpiączka hiperglikemiczno-hiperosmolalna w ciągu 3 miesięcy przed ramadanem
– nawracające hipoglikemie w wywiadzie
– nieświadomość hipoglikemii w wywiadzie
– źle kontrolowana cukrzyca typu 1
– ostre choroby
– ciężarne chorujące na cukrzycę rozpoznaną przed ciążą lub cukrzycę ciążową i leczone za pomocą insuliny lub pochodnej sulfonylomocznika
– chorzy przewlekle dializowani lub chorujący na przewlekłą chorobę nerek 4. i 5. stopnia
– zaawansowane powikłania makroangiopatyczne
– osoby w podeszłym wieku w złym stanie zdrowia

2) duże ryzyko (przynajmniej jedno z poniższych):
– cukrzyca typu 2 ze złą kontrolą glikemii
– dobrze kontrolowana cukrzyca typu 1
– dobrze kontrolowana cukrzyca typu 2 leczona za pomocą MDI lub mieszanek insulinowych
– ciężarne chorujące na cukrzycę typu 2 lub cukrzycę ciążową leczone za pomocą diety lub metforminy
– przewlekła choroba nerek 3. stopnia
– stabilne powikłania makroangiopatyczne
– pacjenci ze współistniejącymi chorobami zwiększającymi ryzyko powikłań
– intensywna praca fizyczna
– stosowanie leków pogarszających sprawność poznawczą

3) umiarkowane/małe ryzyko:
– dobrze kontrolowana cukrzyca typu 2 leczona za pomocą jednego leku lub większej liczby leków/metod:
• leczenie zachowawcze (dieta, wysiłek fizyczny)
• metformina
• akarboza
• tiazolidynediony
• pochodne sulfonylomocznika II generacji
• leki inkretynowe
• inhibitory SLGT-2
• insulina bazowa.

Pacjenci należący do grupy bardzo dużego oraz dużego ryzyka, którzy zdecydowanie chcą przestrzegać postu, powinni:
– otrzymać właściwą edukację
– pozostawać pod opieką zespołu diabetologicznego
– regularnie przeprowadzać samodzielne pomiary glikemii za pomocą glukometru
– dostosować dawkę stosowanych leków zgodnie z zaleceniami lekarskimi
– być przygotowani na przerwanie postu w razie wystąpienia hipo- lub hiperglikemii
– być przygotowani na przerwanie postu w razie częstych epizodów hipo- lub hiperglikemii albo pogorszenia się stanu zdrowia z innych przyczyn medycznych.

Pacjenci należący do kategorii umiarkowanego/małego ryzyka, którzy poszczą, powinni:
– otrzymać właściwą edukację
– regularnie przeprowadzać samodzielne pomiary glikemii za pomocą glukometru
– dostosować dawkę stosowanych leków zgodnie z zaleceniami lekarskimi.

Pacjentom chorującym na cukrzycę typu 1 odradza się przestrzegania postu w czasie ramadanu, jednak ostatnie badania sugerują, że osoby w dobrym stanie ogólnym, bez chorób towarzyszących, z prawidłową świadomością hipoglikemii, przestrzegający zaleceń lekarskich, mogą bezpiecznie pościć. W jednym z badań obejmujących 33 nastolatków wykazano, że 60,6% z nich ukończyło post bez żadnych poważnych zdarzeń. Dzieci te wraz z ich opiekunami przeszli wcześniej intensywny trening edukacyjny obejmujący szkolenia z zakresu dostosowania dawek insuliny, samokontroli glikemii oraz odżywiania, a także zostali objęci kontrolą w trakcie trwającego miesiąc postu. W czasie badania zarejestrowano jedynie 5 epizodów łagodnej hipoglikemii, nie odnotowano żadnego przypadku kwasicy ketonowej. W innym badaniu wśród 21 nastolatków chorych na cukrzycę typu 1 większość (76%) była w stanie bezpiecznie pościć przez 25 dni. Mimo że wyniki tych badań są zachęcające, nie można obecnie przekładać tych wniosków na całą populację chorych na cukrzycę typu 1.

To pierwsza część artykułu. Wkrótce opublikujemy drugą część: Ramadan i cukrzyca - farmakoterapia.
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post