Rozpoznanie różnicowe zapalenia wielostawowego

Choroby reumatyczne, zwyrodnienia układu kostno-stawowego, stany zapalnymi tkanki łącznej, rozpoznanie, leczenie oraz zapobieganie.
Asystentka

Rozpoznanie różnicowe zapalenia wielostawowego

Post autor: Asystentka »

Tłumaczył lek. Marcin Pustkowski

Skróty: ACPA - przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi, ANA - przeciwciała przeciwjądrowe, anty-Sm - przeciwciała anty-Smith, anty-SS-A - przeciwciała przeciwko związanemu z zespołem Sjögrena antygenowi A, anty-SS-B - przeciwciała przeciwko związanemu z zespołem Sjögrena antygenowi B, CRP - białko C-reaktywne, IgG - immunoglobulina G, OB - odczyn Biernackiego, RTG - badanie rentgenowskie/radiogram, RZS - reumatoidalne zapalenie stawów, SLE - toczeń rumieniowaty układowy

Streszczenie

Zapalenie wielostawowe charakteryzuje się zróżnicowaną etiologią i jest często spotykane w praktyce klinicznej. Pierwszym krokiem jest różnicowanie, w oparciu o wywiad i badanie fizykalne, pomiędzy bólem stawu a dolegliwościami pozastawowymi lub okołostawowymi. Kolejnym etapem postępowania po potwierdzeniu stawowego pochodzenia bólu jest jego klasyfikacja jako bólu o etiologii niezapalnej lub zapalnej. Artropatię niezapalną, która najczęściej jest związana z chorobą zwyrodnieniową stawów, cechuje zmienny początek i nasilenie oraz brak cech zapalenia, takich jak obrzęk lub ucieplenie stawów. Choroba zwyrodnieniowa stawów zazwyczaj objawia się w postaci sztywności porannej trwającej krócej niż godzinę oraz bólu nasilającego się podczas aktywności i ulegającego poprawie w spoczynku. W badaniu fizykalnym zwykle nie stwierdza się wysypki, owrzodzeń w jamie ustnej lub innych cech zajęcia narządów wewnętrznych. W przeciwieństwie do tego zapalenie stawów zwykle powoduje ich ucieplenie i obrzęk, przedłużoną sztywność poranną oraz obecność objawów ze strony innych układów. W razie podejrzenia zapalenia stawów możliwe rozpoznania grupuje się na postawie wzorca zajęcia stawów, który obejmuje ich liczbę i rodzaj, symetrię zmian oraz charakterystykę początku występowania objawów. Podejrzenie zapalenia stawów powinno zostać potwierdzone odpowiednimi testami serologicznymi i/lub badaniami obrazowymi w warunkach szpitalnych lub w ramach konsultacji specjalistycznej (tab. 1).

Kiedy pacjent zgłasza się z bólem wielu stawów, ból może wywodzić się ze stawu (rzeczywiste zapalenie stawu/artropatia), z sąsiadujących z nim struktur anatomicznych, takich jak kości, ścięgna lub kaletki maziowe, albo być wynikiem działania czynników psychogennych lub metabolicznych, takich jak depresja bądź niedoczynność tarczycy. Przy podejrzeniu zapalenia stawów lekarz powinien przeprowadzić różnicowanie pomiędzy zapaleniem a artropatią niezapalną, uwzględniając równocześnie potencjalne przyczyny niepełnosprawności lub zagrożenia życia.
Chorobom przebiegającym z zapaleniem wielostawowym towarzyszy często zapalenie błony maziowej. Z drugiej strony, u pacjentów bez widocznych cech zapalenia stawu uwzględnia się choroby będące przyczyną bólu zlokalizowanego poza stawem. U blisko 50% chorych z bólem wielostawowym stwierdza się zaburzenia, których nie da się sklasyfikować jako określonej jednostki chorobowej. Tacy pacjenci mogą nie wymagać stosowania leków i w ciągu roku może u nich nastąpić remisja.1 Niemniej jednak tacy chorzy mogą odnieść korzyść z farmakoterapii objawowej.
Wywiad

Pierwszym krokiem w procesie diagnostycznym jest ustalenie początku i czasu trwania objawów (ostre vs przewlekłe). Objawy ostre trwają od kilku godzin do dwóch tygodni, a po upływie tego czasu objawy uważa się za przewlekłe. Objawy przewlekłe należy następnie sklasyfikować jako okresowe lub stałe (zmieniające swoje nasilenie od lekkich, poprzez umiarkowane, do ciężkich). Podział ten jest pomocny w ustaleniu przebiegu procesu zapalnego, prawdopodobnych czynników wyzwalających oraz zaburzeń współistniejących.
Wzorzec zajęcia stawów jest określany na podstawie oceny symetrii oraz liczby i rodzaju zajętych stawów. Przy symetrycznym zajęciu stawów zmiany obejmują obie połowy ciała, natomiast niesymetryczne zajęcie stawów cechuje się punktową dystrybucją zmian. Choroby klasyfikuje się w oparciu o liczbę zajętych stawów jako postać z zajęciem nielicznych (2-4) stawów lub postać wielostawową (zajęcie ≥5 stawów). Spondyloartropatie zwykle przebiegają z zajęciem nielicznych stawów, podczas gdy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest zazwyczaj chorobą wielostawową. Niemniej jednak spondyloartropatie mogą także przebiegać z zajęciem wielu stawów, a RZS może początkowo obejmować jedynie nieliczne stawy.
Wielkość i rodzaj zajętych stawów również dostarcza ważnych wskazówek diagnostycznych. Na przykład spondyloartropatie często obejmują kręgosłup, w tym stawy krzyżowo-biodrowe, oraz średnie/duże stawy, takie jak barkowe, biodrowe, kolanowe i skokowe. Zajęcie mniejszych stawów, takich jak stawy nadgarstka, lub palców dłoni i stóp, bardziej odpowiada rozpoznaniu RZS i tocznia. W tabeli 2 podsumowano cechy kliniczne pomocne w diagnostyce zapalenia wielostawowego.2-6
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post