ForumMedyczne.edu.pl

Człowiek przesypia około 1/3 części swego życia. Nie ma żadnej innej czynności, która pochłaniałaby aż tak wiele czasu. Sen przynosi wypoczynek wszystkim narządom - maleje metabolizm i napięcie mięśni, zwalnia się czynność serca oraz oddychanie.

U niektórych osób oddychanie w czasie snu odbiega od przyjętych norm: są ludzie, którzy chrapią. Z kolei u części spośród chrapiących w czasie snu może występować choroba zwana obturacyjnym bezdechem sennym.
Chrapanie.

Chrapanie to skutek drgania wiotkiej części podniebienia i języczka, który stanowi jego zakończenie. W czasie snu rozluźniają się mięśnie podniebienia miękkiego, a przy ułożeniu ciała na plecach język cofa się do tyłu, usta się otwierają i dochodzi do zwężenia kanału gardła. Zwężenie kanału gardła powoduje, że powietrze przeciska się trudniej do płuc, wiruje i wywołuje znany wszystkim charakterystyczny efekt akustyczny. Głośność chrapania może mieć czasem natężenie nawet 70 decybeli (podobne jak dźwięki wydobywające się z pracującego młota pneumatycznego).

Chrapanie według różnych danych dotyczyć może około 2 miliardów osób na świecie (szacuje się, że chrapie ok. 8 milionów dorosłych ludzi w Polsce). Znacznie częściej chrapią mężczyźni niż kobiety, częściej chrapią starsi niż młodzi.

Tylko u nielicznych chrapanie ma określoną przyczynę i wymaga leczenia specjalistycznego. Głośne chrapanie i chwilowe bezdechy są groźne dla zdrowia (obturacyjny bezdech senny). Większość chrapiących jednak to ludzie zdrowi, którzy swoim chrapaniem jedynie uprzykrzają sen innym – bywa to nierzadko przyczyną różnych napięć. Chrapanie jest problemem w zasadzie większym dla otoczenia niż chrapiącego zwłaszcza np. podczas pobytu w szpitalu, sanatorium, hotelu, akademiku, na polach namiotowych, czy podczas długiej podróży publicznymi środkami komunikacji.

Chrapanie może mieć określone przyczyny, które poddają się leczeniu: niedrożność nosa z powodu skrzywienia przegrody nosowej, polipy nosa, alergia oddechowa, otyłość, czy też przerost migdałków. Jak napisano, w większości przypadków chrapanie nie wymaga specjalistycznego leczenia. Zazwyczaj wystarczy ograniczenie spożycia alkoholu (alkohol sprzyja chrapaniu), rzucenie palenia, pozbycie się zbędnych kilogramów. Chrapanie może być przerwane zmianą pozycji ciała (zamiast na wznak - na boku), są jednak takie osoby, które chrapią zawsze i w każdej pozycji.
Obturacyjny bezdech senny.

Chrapanie może być sygnałem alarmowym zwracającym uwagę na pewne nieprawidłowości – może mianowicie być objawem obturacyjnego bezdechu sennego. Większość osób cierpiących na to schorzenie (choroba dotyczy około 2% kobiet i 4% mężczyzn w wieku średnim) nie zdaje sobie z tego sprawy, myląc jego najbardziej charakterystyczne objawy, czyli głośne chrapanie i bezdechy, ze zwykłym chrapaniem.

Podstawowym objawem obturacyjnego bezdechu sennego jest głośne, nieregularne chrapanie z okresami zatrzymania oddechu. Zwiotczałe mięśnie gardła, podniebienia miękkiego i łuków podniebiennych zapadają się tak głęboko, że w fazie wdechu zamykają dopływ powietrza do płuc. Okresy względnej ciszy odpowiadają wtedy bezdechom, natomiast głośne dźwięki występują w momencie przywrócenia wentylacji.

Sen osoby z bezdechami sennymi bywa na ogół niespokojny i przerwany krótkimi wybudzeniami, których chory nie jest świadomy. Bezdechom sennym mogą towarzyszyć uczucie duszności, kołatanie serca czy wzmożona potliwość. Chory niekiedy zrywa się w nocy przestraszony z uczuciem duszenia. W tej sytuacji sen nie przynosi odpoczynku - chory budzi się zmęczony, ma problemy z porannym „rozruchem". W ciągu dnia pojawia się uczucie zmęczenia, zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi.
Zagrożenia związane z obturacyjnym bezdechem sennym.

Chorzy na obturacyjny bezdech senny wskutek niewyspania w nocy bardzo łatwo zasypiają w nieodpowiednich miejscach i sytuacjach, są częstymi sprawcami wypadków komunikacyjnych. Brak snu powoduje także zmniejszenie efektywności pracy, a nawet czasem jej utratę. Może być również sprawcą zaburzeń stanu emocjonalnego - lęku, depresji, drażliwości, a w związku z tym także konfliktów rodzinnych i zawodowych.

Około połowa chorych na obturacyjny bezdech senny ma nadciśnienie tętnicze. Przerwy w oddychaniu powodują głębokie niedotlenienie, które jest przyczyną zaburzeń rytmu serca, niekiedy bardzo groźnych. Niedotlenienia związane z bezdechami mogą nasilać niedokrwienie mięśnia sercowego i być przyczyną zawału serca. Chorobie często towarzyszy cukrzyca i inne zaburzenia hormonalne, powodujące m.in. brak potencji seksualnej czy nocne oddawanie moczu.

Najczęściej obturacyjny bezdech senny jest rozpoznawany dopiero wówczas, gdy wystąpią jego następstwa, np. udar, zawał, nadciśnienie, groźne zaburzenia rytmu serca lub choroba wieńcowa. Czasem w ogóle ta choroba jest nierozpoznawana.
Gdzie i jak leczyć obturacyjny bezdech senny?

Diagnostykę obturacyjnego bezdechu sennego zapewniają pracownie snu (przeważnie w szpitalach). W Polsce takie ośrodki znajdują się w większych miastach, np. przy klinikach akademii medycznych. Pracownia snu jest to miejsce, w którym odbywają się nocne badania w celu pełnego zdiagnozowania schorzenia oraz ustalenia właściwego postępowania leczniczego. Gdy pacjent śpi, ocenie poddawanych jest kilka parametrów równocześnie: pomiar czynności mózgu, pomiar czynności serca, pomiar czynności gałki ocznej, pomiar aktywności mięśni, badanie ruchów klatki piersiowej i brzucha, pomiar saturacji (utlenowania) krwi oraz pozycja ciała. Zależnie od decyzji lekarza pacjent zostaje skierowany na badanie jedno lub kilkunocne, połączone z kilkudniowym pobytem w szpitalu lub wykonywane jedynie nocami, z dziennym pobytem poza szpitalem.

Leczenie obturacyjnego bezdechu sennego ustalane jest indywidualnie. Na ogół pierwszym zaleceniem jest redukcja masy ciała. W przypadku podejrzenia choroby pacjent pozostaje pod obserwacją. Łagodnego i średniego stopnia zaburzenia niekiedy można skorygować leczeniem laryngologicznym oraz spaniem w pozycji wymuszonej na boku (umieszczenie piłeczki tenisowej w zaszytej „kieszeni” pidżamy na plecach – wtedy z uwagi na niewygodę spania na wznak pacjent śpi na boku).

W przypadku ciężkich zaburzeń lekarz zalecić może leczenie przy pomocy aparatu wytwarzającego dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych tzw. CPAP. Aparat CPAP (Continous Positive Airway Pressure) jest urządzeniem zapewniającym podawanie ciągłego dodatniego ciśnienia wdychanego powietrza, co pozwala na pokonanie bariery zapadniętej tchawicy, pozwalając na normalny wdech. W konsekwencji conocnej terapii urządzeniem CPAP znikają przykre dla otoczenia objawy chrapania, a przede wszystkim pacjent odzyskuje normalne ciągłe dotlenienie organizmu i unika przebudzeń spowodowanych gwałtownymi wdechami po fazie bezdechu.

Prawidłowo leczony pacjent w krótkim czasie (niekiedy już po kilku nocach leczenia) odczuwa poprawę w postaci stopniowej redukcji objawów. Mija senność dzienna, zmęczenie, stopniowo normalizują się zaburzane funkcje życiowe.

Powyższy artykuł daje jedynie ogólną wiedzę o problemie, jakim jest chrapanie i obturacyjny bezdech senny. Dane tutaj przedstawione mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych i jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się po poradę do lekarza. Tylko porada lekarska oparta na osobistym zbadaniu pacjenta, wywiadzie chorobowym i badaniach dodatkowych zawsze gwarantuje postępowanie bezpieczne, takie, które może dać pożądany efekt zdrowotny.
źródło:zdrowie.flink.pl