Bezsenność w chorobach centralnego układu nerwowego; część 2

Choroby obwodowego układu nerwowego i ośrodkowego układu nerwowego, Depresje i nerwice.
admin. med.

Bezsenność w chorobach centralnego układu nerwowego; część 2

Post autor: admin. med. »

Pierwszym etapem w terapii bezsenności w chorobach neurologicznych jest odpowiednie postawienie diagnozy. Jeśli zaburzenie snu są wtórne do zaburzeń somatycznych lub innych chorób, jak ból, depresja, czy też zespół niespokojnych nóg, należy leczyć przede wszystkim chorobę podstawową. Dopiero w wypadku braku skuteczności takiego postępowania, należy rozpocząć terapię zaburzeń snu. Ponadto, trzeba brać pod uwagę fakt, że pojawienie się problemów ze snem może być działaniem niepożądanym leków stosowanych w terapii choroby podstawowej.

Choroba Parkinsona

Farmakoterapia jest najczęstszą formą leczenia choroby Parkinsona w praktyce klinicznej. Na podstawie badań oszacowano, że leki nasenne zażywa 40% pacjentów z chorobą Parkinsona w porównaniu z 23% w populacji ogólnej. Terapia bezsenności w pierwszym etapie polega na właściwym dostosowaniu dawek leków dopaminergicznych. U chorych z nocnymi kinezami, RLS czy też PLMD zwiększenie dawki leków dopaminergicznych może złagodzić objawy. Natomiast u osób z dyskinezami w trakcie nocy zmniejszenie nocnej dawki leków dopaminergicznych może okazać się pomocne. Z kolei stosowanie inhibitorów MAO może nasilać występowanie bezsenność.

W pozostałych wypadkach należy rozważyć zastosowanie leków nasennych, jak agoniści receptora benzodiazepinowego lub trójcykliczne leki antydepresyjne o działaniu sedatywnym. Ponadto w wybranych sytuacjach uważa się, że stymulacja jąder podwzgórza może mieć korzystne następstwa. Podobnie, neuroleptyk – kwetiapina, może także poprawić jakość snu.

Należy jednak pamiętać, że stosowanie innych leków niż agoniści receptorów benzodiazepinowych, może wiązać się z większą ilością niekorzystnych działań niepożądanych, jak upadki, halucynacje, nadmierna sedacja, zaburzenia poznawcze czy też problemy z zaparciami czy też zatrzymaniem moczu.

Otępienie

Wyniki badań w tej grupie pacjentów są bardzo heterogeniczne. Związane jest to zapewne z faktem, że współpraca z osobami z otępieniem jest utrudniona, informacje pochodzą od opiekunów, a leki często zażywane są nieregularnie i o różnych porach dniach.
Istotną rolę w tej grupie pełni ekspozycja na światło słoneczne. Jednakże, o ile fototerapia przynosiła korzyści w terapii bezsenności u osób w starszym wieku, o tyle badania z udziałem osób z otępieniem nie dały jednoznacznych odpowiedzi dotyczących korzyści z jej stosowania. Zaobserwowano, że terapia światłem okazywała się najskuteczniejsza w początkowych fazach otępienia.

Należy jednak zaznaczyć, że aktualnie nie opracowano jednolitego standardu postępowania, tj. czasu trwania czy też intensywności stosowanego światła.

W innych populacjach chorych pewną korzyść wykazało stosowanie melatoniny w dawce 10 mg lub w dawce 2,5mg, ale o powolnym uwalnianiu. Jej zażywanie wiązało się z wydłużeniem całkowitej długości snu, jak również opóźnieniem czasu do wybudzenia się po zaśnięciu. Terapia była jeszcze skuteczniejsza, gdy stosowano fototerapię w połączeniu z melatoniną. Jednakże należy podkreślić, że w niektórych badaniach stosowanie melatoniny wiązało się z negatywnym wpływem na nastrój.

W innych badaniach oceniano klasyczne leki nasenne, jak zolpidem (10mg), triazolam (0,125-0,25mg) oraz oksazepam (15mg). Były one skuteczne i właściwie stosowane nie wiązały się z istotnymi działaniami niepożądanymi.

Udar

W randomizowanym badaniu z udziałem 100 chorych po udarze otrzymujących 60 mg mianseryny wykazano, że redukuje ona występowanie bezsenności o 68% w ciągu 18 miesięcy obserwacji. Zmniejszenie występowania bezsenności było istotne statystycznie zarówno po dwóch, jak i dwunastu miesiącach terapii. W innym badaniu randomizowanym, wykazano, że zopiklon (3,5-7,5mg) jest tak samo skuteczny, jak lorazepam (0,5 – 1mg) w utrzymaniu snu u osób po udarze.

Natomiast jako opinia ekspertów, Bassetti i wsp. zalecają w długotrwałej terapii bezsenności występującej po udarze, stosowanie leków antydepresyjnych.

Uraz głowy

Zaburzenia snu mogą występować przez kilka lat nawet po łagodnym urazie głowy i dlatego mogą wymagać wczesnego leczenia. Występowanie przewlekłej bezsenności może być związane także z bólem oraz depresją. W literaturze dostępnych jest kilka badań. Jedno z nich wykazuje, że stosowanie zopiklonu jest tak samo skuteczne, jak lorazepamu. W innym porównywano terapię sertraliną (25-100mg) z metylfenidatem (10-20mg) w porównaniu z placebo, jednakże nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic. Podobnie stosowanie melatoniny (5mg) lub amitryptyliny (25mg) nie okazało się korzystne. Natomiast skutecznością cechowała się terapia poznawczo-behawioralna, która zmniejszała zgłaszane problemy ze snem o 50%, a efekt terapii utrzymywał się co najmniej przez 3 miesiące.

Reasumując, należy podkreślić, że występowanie zaburzeń snu w chorobach ośrodkowego układu nerwowego jest istotnym problemem. Niestety jeszcze większym problemem jest niewystarczająca liczba badań, na podstawie których można byłoby wypowiedzieć się co do skuteczności poszczególnych metod terapeutycznych.

Opracowano na podstawie:
Mayer G, Jennum P, Riemann D, Dauvilliers Y. Insomnia in central neurologic diseases - Occurrence and management. Sleep Med Rev. 2011 Dec;15(6):369-78.

Opracował dr n. med. Jacek Bil
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post