Skuteczność popularnych napojów i DPN w leczeniu ostrej bieg

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Skuteczność popularnych napojów i DPN w leczeniu ostrej bieg

Post autor: Asystentka »

Skuteczność popularnych napojów i DPN w leczeniu ostrej biegunki u dzieci odwodnionych w małym stopniu
Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
Konsultowała prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska

Skróty: analiza ITT* – analiza w grupach wyodrębnionych zgodnie z zaplanowanym leczeniem, CDS – kliniczna skala odwodnienia, CI* – przedział ufności, DPN – doustny płyn nawadniający, IRR* – ryzyko wystąpienia, RCT* – badanie z randomizacją

* Kryteria wyboru badań, opis procesu kwalifikacji oraz słownik podstawowych pojęć używanych w opisie badań klinicznych znajdują się na stronie internetowej Medycyny Praktycznej w zakładce Artykuły.

Metodyka: RCT typu „nie gorszy niż” (celem badania było wykazanie, że podawanie rozcieńczonego soku jabłkowego lub innych popularnych napojów preferowanych przez dzieci jest nie mniej skuteczne w leczeniu odwodnienia co najwyżej niewielkiego stopnia w przebiegu ostrej biegunki, jak stosowanie DPN), pojedyncza ślepa próba, analiza ITT
Populacja: dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat (śr. 28,3 mies.; 51,1% chłopcy; 68,2% bez objawów odwodnienia, śr. 14,8 kg mc.) chore na ostrą biegunkę (≥3 wodniste stolce lub epizody wymiotów na dobę) utrzymującą się przez <4 dni, odwodnione w małym stopniu (<5 pkt w 8-punktowej skali CDS, czas powrotu włośniczkowego <2 s), które w okresie od października do kwietnia w latach 2010–2015 przyjęto na oddział ratunkowy z powodu ostrej biegunki
Interwencja: rozcieńczony sok jabłkowy lub inny preferowany przez dziecko popularny napój o tym samym zabarwieniu (pozwolono na spożycie napojów o dużej zawartości cukrów prostych oraz napojów dla sportowców, które są przeciwwskazane w większości zaleceń) – 323 dzieci Kontrola: DPN o smaku jabłkowym (odradzano spożywanie wszystkich płynów zawierających niefizjologiczne stężenie glukozy i elektrolitów) – 324 dzieci.
Dzieci w obu grupach otrzymały łącznie 2 litry odpowiedniego płynu do wykorzystania na oddziale ratunkowym (w porcjach 2–5 ml co 2–5 min; dzieci wymiotujące otrzymywały dodatkowo doustnie ondansetron) i po wypisie ze szpitala (2 ml/kg mc. po każdym epizodzie wymiotów i 10 ml/kg mc. po każdym wodnistym stolcu).
Wyniki: W grupie otrzymującej rozcieńczony sok jabłkowy lub inny ulubiony napój, w porównaniu z grupą otrzymującą DPN, stwierdzono:

mniejszy odsetek dzieci, u których leczenie zakończyło się niepowodzeniem (16,7 vs 25%; różnica: -8,3% [97,5% CI: -∞ do -2]);
mniejszy odsetek dzieci, u których konieczne było nawadnianie dożylne (2,5 vs 9%; różnica: -6,5% [95% CI: od -11,6 do -1,8]);
podobny odsetek dzieci wymagających hospitalizacji (0,9 vs 2,8%; różnica: -1,9 [95% CI: od -5,4 do 1,3]);
podobną częstotliwość wodnistych stolców (IRR: 1,14 [99% CI: 0,79–1,64]) oraz wymiotów (IRR: 1,07 [99% CI: 0,77–1,49]).

Największe korzyści z nawadniania rozcieńczonym sokiem jabłkowym lub innym ulubionym napojem odniosły dzieci w wieku ≥2 lat. U 2 dzieci (po jednym w każdej grupie) w czasie nawadniania dożylnego wystąpiła hiponatremia (stężenie sodu w surowicy odpowiednio 133 mmol/l i 134 mmol/l). Nie odnotowano żadnych innych zdarzeń niepożądanych.
Wnioski: Wykazano, że podawanie rozcieńczonego soku jabłkowego lub innych popularnych napojów preferowanych przez dzieci chore na ostrą biegunkę z towarzyszącym odwodnieniem co najwyżej niewielkiego stopnia jest równie skuteczne w leczeniu, jak stosowanie doustnych płynów nawadniających, a zmniejszyło ryzyko niepowodzenia terapii.
Komentarz

prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska
Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Czy możliwe jest mniej restrykcyjne postępowanie w leczeniu ostrej biegunki u dzieci? Czy zamiast doustnego płynu nawadniającego (DPN) można zastosować rozcieńczony sok jabłkowy? Mimo udowodnionej skuteczności, DPN nie jest stosowany rutynowo i nie docenia się jego znaczenia. Wynika to między innymi z faktu, że dzieci nie akceptują jego smaku oraz z tego, że nie skraca on czasu trwania choroby ani nie wpływa na ciężkość jej przebiegu. Kłopoty z akceptacją DPN najczęściej dotyczą dzieci bez objawów odwodnienia, dlatego większość lekarzy (i rodziców) z zadowoleniem przyjmie wyniki komentowanego badania. Interpretując je, warto zwrócić uwagę, że badanie przeprowadzono w kraju wysoko rozwiniętym, a u większości (68%) chorych dzieci nie obserwowano żadnych objawów odwodnienia.

W Polsce, podobnie jak w Kanadzie, u wielu dzieci w chwili zgłoszenia się do lekarza często nie stwierdza się objawów odwodnienia, a utrata masy ciała wynosi <3%. Wyniki przedstawionego badania znajdą więc zastosowanie praktyczne. Dzieciom chorym na ostrą biegunkę, bez objawów odwodnienia, można podać rozcieńczony sok jabłkowy jako alternatywę DPN. W zapobieganiu odwodnieniu można też stosować inne powszechnie dostępne płyny (np. mus jabłkowy, herbatę, napoje izotoniczne dla sportowców). Należy je podawać od chwili wystąpienia biegunki, tak aby nie dopuścić do odwodnienia. Przestrzegałabym natomiast przed stosowaniem nierozcieńczonego soku jabłkowego (lub innych soków owocowych) oraz coca-coli, które ze względu na dużą zawartość sacharozy lub innych cukrów (np. fruktozy) są hiperosmolarne i mogą spowodować biegunkę osmotyczną.

A jak postępować w przypadku ostrej biegunki przebiegającej co najmniej z umiarkowanym odwodnieniem (utrata masy ciała >3%)? Nie ma podstaw do zmiany obowiązujących zasad leczenia. Ze względu na konieczność szybkiego i skutecznego uzupełnienia niedoboru wody oraz elektrolitów najlepiej jest stosować DPN (ew. nawadnianie dożylne). Odwodnione dzieci zwykle piją DPN bez protestów. Podstawowym warunkiem skuteczności DPN jest zawartość jonów sodu oraz glukozy. Optymalna proporcja między tymi składnikami i ich odpowiednie stężenie jest w stanie doprowadzić w dwunastnicy i jelicie czczym do wymuszonego, zwiększonego i sprzężonego wchłaniania wody oraz elektrolitów. W przebiegu biegunki, bez względu na jej przyczynę, ten niezwykle wydajny mechanizm wchłaniania nie ulega uszkodzeniu.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post