Hipotrofia wewnątrzmaciczna - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu

Profilaktyką, choroby żeńskiego układu płciowego, zaburzenia miesiączkowania, antykoncepcja hormonalna, mechaniczna, naturalna, ciąża, niepłodność, nowotwory narządów rodnych, porady intymne
admin. med.

Hipotrofia wewnątrzmaciczna - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu

Post autor: admin. med. »

Hipotrofia (hipoplazja) wewnątrzmaciczna, IUGR (ang.: Intrauterine Growth Restriction – wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu) – masa lub długość ciała płodu niedostateczne w stosunku do wieku płodowego. W zależności od wpływu czynników wywołujących IUGR na symetrię ciała płodu, wyróżniamy dwie jego postacie: symetryczną i asymetryczną[1]. Szacuje się, że zaburzenie to dotyczy 3-10% wszystkich ciąż[2]

Etiologia

Czynniki ryzyka hipotrofii wewnątrzmacicznej można podzielić na[1][2][3]:

matczyne
niski wzrost (szczególnie <146 cm)
nikotynizm, alkoholizm, narkomania
niski status społeczno-ekonomiczny
rasa czarna
pierwsza ciąża
dotychczasowa ilość ciąż >=4
zbyt częste (<2 lat) lub zbyt rzadkie (>6 lat) porody
choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze w ciąży, stan przedrzucawkowy, sinicze wady serca, koarktacja aorty)
choroby nerek
zaawansowana cukrzyca
niedożywienie, zespół złego wchłaniania, awitaminozy
wcześniejsze urodzenie dziecka z niską urodzeniową masą ciała
przewlekłe choroby układu oddechowego (gruźlica, sarkoidoza, astma oskrzelowa)
wady macicy (macica dwurożna, przegrody macicy)
przeszkody we wzroście macicy
zatrucia w trakcie ciąży
niedokrwistość
toczeń rumieniowaty układowy
choroby pasożytnicze
przebywanie na dużych wysokościach
złe przystosowanie układu krążenia do ciąży (mała frakcja wyrzutowa, nieprawidłowa adaptacja naczyń macicy)
płodowe
płeć żeńska
ciąża mnoga
wady wrodzone (np. serca, układu nerwowego)
wrodzona niedokrwistość
zespół Fanconiego)
wady chromosomowe (np. zespół Turnera, trisomie, triploidie, delecje)
choroby genetyczne z pierwotnym uszkodzeniem procesu wzrastania
choroby genetyczne układu kostnego lub tkanki łącznej
zakażenia wewnątrzmaciczne (np. wirus różyczki, wirus cytomegalii)
ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie (zwłaszcza dla dawki >10 rad)
łożyskowe
niewydolność łożyska
łożysko przodujące
przedwczesne oddzielenie łożyska
pojedyncza tętnica pępowinowa
nieprawidłowy przebieg naczyń pępowinowych
rozległe zawały łożyska
nieprawidłowy przyczep pępowiny
anastomozy naczyniowe
duże guzy łożyska (np. hamartoma)

Postać symetryczna (hipoplastyczna)

Występuje, gdy czynnik patogenny zadziałał w pierwszym trymestrze ciąży. Deficyt masy dotyczy wszystkich części ciała płodu, towarzyszy mu niedobór wzrostu[1]. Przyczyną są zwykle zakażenia wewnątrzmaciczne, choroby chromosomowe płodu, alkoholizm, ciąża mnoga, niski wzrost matki[2][3].
Postać asymetryczna (hipotroficzna)

Pojawia się, gdy czynnik zadziałał w drugim lub trzecim trymestrze ciąży. Występuje asymetria budowy ciała, niedobory wzrostu mogą występować niezależnie od niedoborów masy[1]. Następuje zmniejszenie ilości glikogenu i tkanki tłuszczowej oraz niedorozwój wszystkich narządów płodu oprócz mózgu, serca i nadnerczy, chronionych przez kompensacyjnie zwiększony przepływ krwi kosztem innych układów. Zwiększa się ryzyko niedotlenienia płodu, a także jego hipoglikemii i hiperlipidemii. Najczęstszymi przyczynami tej postaci hipotrofii są: niewydolność łożyska, cukrzyca ciężarnych, nadciśnienie tętnicze, niedożywienie matki[3].
Diagnostyka

Zaburzenie to wykrywa się w czasie ciąży (badanie USG płodu) lub bezpośrednio po urodzeniu, na sali porodowej. W obu przypadkach mierzy się długość ciała dziecka (w drugim także jego masę) i porównuje z przyjętymi normami dla płci i wieku. Za patologiczny uznaje się deficyt przekraczający dwukrotną wartość odchylenia standardowego w danej populacji[1]. Inne źródła podają jako kryterium masę ciała płodu poniżej 10. percentyla odpowiedniego dla danego wieku i płci, niezależnie od przyczyny[3].

Najczęściej wykorzystywanym parametrem ultrasonograficznym w diagnostyce IUGR jest obwód brzucha płodu[2].
Leczenie

Po stwierdzeniu hipotrofii wewnątrzmacicznej należy matce zapewnić właściwe prowadzenie ciąży i porodu ze względu na ryzyko obumarcia płodu po 36. tygodniu[3]. Konieczne jest intensywne monitorowanie profilu biofizycznego płodu (kardiotokografia, ruchy płodu, USG dopplerowskie naczyń płodowych). W razie nagłego pogorszenia parametrów rozważa się indukcję porodu[2].

Noworodek z rozpoznanym IUGR powinien znaleźć się pod specjalistyczną opieką neonatologiczną[3].

Skuteczna terapia, mająca na celu przywrócenie prawidłowego wzrostu u dziecka, nie została do tej pory opracowana. Istnieją dane mówiące o przydatności klinicznej wczesnego rozpoczęcia suplementacji ludzkim hormonem wzrostu. Jest to jednak leczenie bardzo kosztowne i nie refundowane w większości krajów[1].
Rokowanie i powikłania

U noworodków z IUGR występuje zwiększone ryzyko niedotlenienia okołoporodowego wraz z jego konsekwencjami (przetrwałe krążenie płodowe, encefalopatia, kardiomiopatia)[3], zaburzeń elektrolitowych, kwasicy, niskiej punktacji w skali Apgar. Wzrasta także prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu aspiracji smółki, porodu przedwczesnego i cięcia cesarskiego. Ryzyko śmierci okołoporodowej wzrasta 6-8 razy. Najpoważniejsze powikłania odnoszą się do IUGR wywołanego przez zakażenia wewnątrzmaciczne, wady wrodzone i zaburzenia genetyczne[2].

W okresie okołoporodowym częściej występują również zaburzenia krzepnięcia krwi indukowane niedotlenieniem, prowadzące do nadciśnienia płucnego, zawałów mózgu i martwiczego zapalenia jelit[2].

Dalszy przebieg choroby jest różnorodny, najczęściej (85%) następuje normalizacja wzrostu przed osiągnięciem przez dziecko 4. roku życia. U pozostałych 15% pacjentów w późniejszym okresie zmiany rzadko ustępują[1].

Hipotrofia wewnątrzmaciczna może być przyczyną niskorosłości oraz zwiększonego ryzyka wystąpienia w wieku dorosłym m.in. choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego, insulinooporności, cukrzycy typu 2[1], zahamowania rozwoju fizycznego i opóźnienia rozwoju umysłowego[2].
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post