Badanie cytologiczne
: 20 kwie 2016, o 18:50
Badanie cytologiczne jest metodą diagnostyczną pozwalającą wykryć zmiany nowotworowe szyjki macicy. Jest niebolesne i polega na pobraniu specjalną szczoteczką komórek z szyjki macicy. Z tak pobranych komórek wykonuje się rozmaz, utrwala i wybarwa się a następnie poddaje ocenie pod mikroskopem.
Istnieją dwie klasyfikacje oceny cytologicznej - wg Papanicolau oraz Bethesda. Pierwszy z tych systemów był stosowany od dawna, ale obecnie ustępuje miejsca systemowi Bethesda. Często wynik badania cytologicznego jest podawany w obu klasyfikacjach.
Klasyfikacja wg Papanicolau obejmuje pięć grup:
I grupa - komórki prawidłowe
II grupa - oprócz komórek prawidłowych widoczne są komórki zapalne (często u pacjentek z nadżerką)
III grupa - komórki z cechami dysplazji. Wykrycie w badaniu takich komórek powoduje konieczność wykonania dalszej diagnostyki
IV grupa - rak in situ (wczesna postać raka)
V grupa - rak inwazyjny
Klasyfikacja w systemie Bethesda wygląda następująco:
AI Rozmaz jest odpowiedni do oceny
AII Rozmaz nie jest odpowiedni, ale jeszcze nadaje się do oceny i jest:
a) ubogokomórkowy
b) podsuszony
c) niezbyt czytelny z powodu licznych komórek zapalnych
d) niezbyt czytelny z powodu licznych erytrocytów
e) nie stwierdza się komórek kanału szyjki macicy
AIII Rozmaz nie nadaje się do oceny cytologicznej, ponieważ jest:
a) zbyt ubogokomórkowy
b) zbyt podsuszony
c) źle utrwalony
d) nieczytelny z powodu licznych komórek zapalnych
e) nieczytelny z powodu licznych erytrocytów
BI Obraz cytologiczny mieści się w granicach normy
BII Obraz cytologiczny nieprawidłowy
CI Zmiany łagodne, zakażenia
a) grzybica, inne
b) bakteryjne
c) zmiany komórkowe sugerujące obecność chlamydia
d) rzęsistek pochwowy
e) wirusowe - cytomegalia, opryszczka
CII Zmiany odczynowe i reparacyjne
a) związane z zapaleniem
b) atrofia z zapaleniem
c)związane z radioterapią i chemioterapią
d)związane z odpowiedzią na ciało obce (wkładka)
e) związane z leczeniem hormonalnym
CIII Obecność nieprawidłowych komórek nabłonkowych
1) komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
a) nieprawidłowe komórki nabłonkowe trudne do jednoznacznej interpretacji (wskazane badanie kontrolne)
b) zmiany związane z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) lub dysplazja małego stopnia (CIN I)
c) dysplazja średniego stopnia (CIN II), dysplazja dużego stopnia, rak in situ (CIN III)
d) rak płaskonabłonkowy inwazyjny
2) komórki gruczołowe
a) komórki endometrialne
b) nieprawidłowe komórki gruczołowe (wskazane badanie kontrolne)
c) rak gruczołowy
CIV Inne nowotwory złośliwe
Prawdopodobnie w nieodległej przyszłości przesiewowe badanie cytologiczne zostanie zastąpione molekularnym testem na DNA HPV, a samo badanie cytologiczne zostanie zarezerwowane tylko dla osób z pozytywnym wynikiem testu HPV.
Istnieją dwie klasyfikacje oceny cytologicznej - wg Papanicolau oraz Bethesda. Pierwszy z tych systemów był stosowany od dawna, ale obecnie ustępuje miejsca systemowi Bethesda. Często wynik badania cytologicznego jest podawany w obu klasyfikacjach.
Klasyfikacja wg Papanicolau obejmuje pięć grup:
I grupa - komórki prawidłowe
II grupa - oprócz komórek prawidłowych widoczne są komórki zapalne (często u pacjentek z nadżerką)
III grupa - komórki z cechami dysplazji. Wykrycie w badaniu takich komórek powoduje konieczność wykonania dalszej diagnostyki
IV grupa - rak in situ (wczesna postać raka)
V grupa - rak inwazyjny
Klasyfikacja w systemie Bethesda wygląda następująco:
AI Rozmaz jest odpowiedni do oceny
AII Rozmaz nie jest odpowiedni, ale jeszcze nadaje się do oceny i jest:
a) ubogokomórkowy
b) podsuszony
c) niezbyt czytelny z powodu licznych komórek zapalnych
d) niezbyt czytelny z powodu licznych erytrocytów
e) nie stwierdza się komórek kanału szyjki macicy
AIII Rozmaz nie nadaje się do oceny cytologicznej, ponieważ jest:
a) zbyt ubogokomórkowy
b) zbyt podsuszony
c) źle utrwalony
d) nieczytelny z powodu licznych komórek zapalnych
e) nieczytelny z powodu licznych erytrocytów
BI Obraz cytologiczny mieści się w granicach normy
BII Obraz cytologiczny nieprawidłowy
CI Zmiany łagodne, zakażenia
a) grzybica, inne
b) bakteryjne
c) zmiany komórkowe sugerujące obecność chlamydia
d) rzęsistek pochwowy
e) wirusowe - cytomegalia, opryszczka
CII Zmiany odczynowe i reparacyjne
a) związane z zapaleniem
b) atrofia z zapaleniem
c)związane z radioterapią i chemioterapią
d)związane z odpowiedzią na ciało obce (wkładka)
e) związane z leczeniem hormonalnym
CIII Obecność nieprawidłowych komórek nabłonkowych
1) komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
a) nieprawidłowe komórki nabłonkowe trudne do jednoznacznej interpretacji (wskazane badanie kontrolne)
b) zmiany związane z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) lub dysplazja małego stopnia (CIN I)
c) dysplazja średniego stopnia (CIN II), dysplazja dużego stopnia, rak in situ (CIN III)
d) rak płaskonabłonkowy inwazyjny
2) komórki gruczołowe
a) komórki endometrialne
b) nieprawidłowe komórki gruczołowe (wskazane badanie kontrolne)
c) rak gruczołowy
CIV Inne nowotwory złośliwe
Prawdopodobnie w nieodległej przyszłości przesiewowe badanie cytologiczne zostanie zastąpione molekularnym testem na DNA HPV, a samo badanie cytologiczne zostanie zarezerwowane tylko dla osób z pozytywnym wynikiem testu HPV.