Osoby starsze jako ofiary przemocy domowej

Wydawnictwo i Księgarnia Impuls poleca książki,poradniki
Awatar użytkownika
OWImpuls
Użytkownicy
Posty: 9
Rejestracja: 2 gru 2015, o 11:15

Osoby starsze jako ofiary przemocy domowej

Post autor: OWImpuls »

Osoby starsze jako ofiary przemocy domowej


Założenia metodologiczne
Przedmiot, cel i problematyka badawcza


Przedmiotem badań uczyniono zjawisko przemocy wobec osób starszych w środowisku rodzinnym. Głównym celem jest zgromadzenie wiedzy na temat tego zjawiska poprzez opis i analizę indywidualnych przypadków, z doświadczeniem przemocy domowej z perspektywy ofiary, oraz rozpoznanie skali i przejawów zjawiska. Poza tym dążono do uchwycenia cech ofiar i sprawców oraz ich wzajemnych relacji.

Wśród celów szczegółowych można wymienić:

– ukazanie biograficznych doświadczeń osób starszych doznających przemocy w środowisku rodzinnym w wymiarze podłużnym (fragment historii życia z wykorzystaniem procesów trajektoryjnych Fritza Schützego) i poprzecznym (pogłębienie kluczowych zagadnień). Analiza indywidualnych doświadczeń seniorów, którzy doznali krzywdy i cierpienia w przestrzeni życia rodzinnego pozwala porównać ich losy, prześledzić etapy zmian w biografiach narratorów oraz zrekonstruować procesualność zjawiska przemocy;


– rozpoznanie skali zjawiska ujawnionej w dokumentach policyjnych. Chodziło o uzyskanie wiedzy na temat rozmiarów zjawiska, przejawów oraz cech społeczno-demograficznych ofiar i sprawców. Procedura Niebieskiej Karty nie uwzględniała dotąd osób starszych. Kategorie wieku dotyczyły jedynie dzieci, stąd brak nawet orientacyjnych statystyk dotyczących tego zjawiska wobec seniorów, a statystyki policyjne podają jedynie ogólną liczbę ofiar przemocy (w tym małoletnich).


Z perspektywy autorki większą wartość naukową i społeczną będzie miało wyjście od podejścia jakościowego i ukazanie indywidualnych losów/dramatów ludzkich na tle danych statystycznych, które stanowią czubek góry lodowej. Są to wyłącznie przypadki odnotowane przez policję. Rzeczywista skala zjawiska pozostaje nieujawniona, zamknięta w czterech ścianach i psychice ofiary. Dla uzasadnienia przyjętej struktury pracy, przytoczę słowa Ireny Lepalczyk, która twierdzi, iż „[...] losy jednostki związane są coraz ściślej z losami ludzkości i całego świata”. Podejście pedagogiczne widzi jednostkę, a nie statystykę; widzi człowieka i jego bolesne doświadczenia w perspektywie indywidualnej. Toteż patrząc na dane statystyczne, nie wolno zapominać, że pod każdą liczbą kryje się dramat człowieka.


Problematyka badawcza sprowadza się do następujących pytań badawczych:

1. Jak przedstawia się zjawisko przemocy wobec seniorów w indywidualnej perspektywie wiktymologicznej?

1.1. Jak przebiegają procesy trajektoryjne w doświadczeniach biograficznych osób starszych?
1.2. Jak osoby starsze opisują doświadczenia doznawania przemocy domowej?
1.2.1. Jak kształtowały się relacje przed wystąpieniem przemocy?
1.2.2. Jakie czynniki zainicjowały wystąpienie przemocy?
1.2.3. Jakie rodzaje, formy i nasilenie przybierała stosowana przemoc?
1.2.4. Jakie emocje i mechanizmy myślenia towarzyszyły ofiarom?
1.2.5. Jak przebiegały procesy przełamywania bariery milczenia?
1.2.6. Czym charakteryzują się ofiary i sprawcy oraz ich wzajemne relacje?


2. Jak przedstawia się zjawisko przemocy wobec osób starszych w świetle dokumentów policyjnych?

2.1. Jaka jest ujawniona skala zjawiska na przestrzeni roku kalendarzowego na podstawie interwencji policji z wykorzystaniem Niebieskiej Karty na terenie miasta Krakowa i powiatu krakowskiego?
2.2. Jakie rodzaje i formy zachowań przybierała stosowana przemoc?
2.3. Czy i w jakim zakresie cechy społeczno-demograficzne ofiar różnicują występowanie przemocy wobec starszych?
2.4. Czy i w jakim zakresie cechy społeczno-demograficzne sprawców różnicują stosowanie przemocy wobec starszych?
2.5. Co cechuje statystyczny profil ofiary i sprawcy oraz typ relacji rodzinnych?



Drogi postępowania badawczego


Dokonując wyboru metod badawczych, zdecydowano się na wykorzystanie modelu triangulacji i połączenie strategii jakościowej z ilościową celem możliwie najpełniejszego poznania tak złożonego i wieloaspektowego zjawiska. Zjawisko to, z jednej strony, ukryte pod liczbą pokazuje swoje rozmiary, a przez to znaczenie tego problemu w społeczeństwie, z drugiej zaś podejście jakościowe pozwala sięgnąć w głąb badanego zjawiska. Podejście jakościowe zaleca się stosować szczególnie do problemów drażliwych, intymnych, prywatnych. Uzyskanie danych ilościowych dotyczących liczby ujawnionych przypadków przemocy wobec seniorów w rodzinie stanowi jedynie czubek lodowej góry, jakieś minimum zgłoszone i zarejestrowane. Ponieważ jednak obecnie całkowicie brak takich danych, niezwykle cenne wydaje się poznanie i określenie tego minimum, zwłaszcza w obliczu przemian demograficznych i wzrostu udziału osób starszych w strukturze społecznej. Te dwa różne podejścia: pozytywistyczne i humanistyczne, można wykorzystywać jako komplementarne wobec siebie, badania jakościowe bowiem wspierają badania ilościowe, oba podejścia łączy się zaś w celu uzyskania szerszego obrazu badawczego. Również Brunon Synak zaleca wykorzystywać model triangulacji, zwłaszcza w problematyce gerontologicznej.

Norman Denzin przez triangulację rozumie kombinację kilku strategii badawczych w badaniu tych samych zjawisk. Jest to łączenie w jednym badaniu wielu obserwacji, teoretycznych perspektyw, źródeł danych oraz metodologii.

Zastosowaną metodą w paradygmacie badań jakościowych jest studium przypadku. Jest to

[...] badanie, które zawęża swój przedmiot poznania do pojedynczego bądź kilku przypadków, gdy chce się je z sobą porównać. [...] Obiekt badania jest w jakiś sposób szczególny w swej jednostkowości i badacz pragnie poznać tę szczególność interesującego go zjawiska.


W studium przypadku można wyróżnić dwie odmiany: badania monograficzne i biograficzne. W postępowaniu badawczym zastosowano badania biograficzne jako związane ze szczególnymi jednostkami, których historia życia jest na tyle znacząca, że dzięki niej można dowiedzieć się czegoś ważnego o człowieku i świecie, w jakim żył bądź żyje obecnie.


Może to być całokształt indywidualnych losów, cały przebieg życia danej jednostki. [...] Może to być jedynie pewien obszar ludzkiej aktywności, na przykład działalność zawodowa czy życie rodzinne. [...] Mogą to być także kluczowe momenty przebiegu życia związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi, zmianą ról i pozycji społecznej.


W badaniach biograficznych jedną z najczęściej stosowanych technik zbierania materiałów jest wywiad narracyjny. Wywiady narracyjne mogą odnosić się do konkretnego wydarzenia ważnego dla osoby badanej; mogą również dotyczyć historii życia narratora widzianej z jego własnej perspektywy. Narracja może stanowić:

– krótką historię tematyczną związaną ze szczególnym wydarzeniem,
– szerszą opowieść na temat ważnego aspektu życia (np. doświadczenia traumy),
– przedstawiać historię życia od narodzin do chwili obecnej.

Narracja daje możliwość odtworzenia życia jednostki oraz stwarza szanse „[...] na lepsze poznanie człowieka i uchwycenie różnych faz w jego życiu”.

Główną techniką badawczą był wywiad autobiograficzno-narracyjny, skierowany do ofiar przemocy w wieku 60+. Wywiad autobiograficzno-narracyjny stosowany jest wtedy, gdy badacz zamierza uchwycić proces rozwoju kształtowania się jednostek czy genezę zjawisk, a efektem tego typu wywiadu jest pewna historia życia lub jego fragmenty. Opowiadanie własnych losów pobudza do refleksji nad przeszłością, która dokonuje się w kontekście wszystkich dotychczasowych doświadczeń.

W toku badań zgromadzono siedem wywiadów autobiograficzno-narracyjnych. Uzyskane wyniki będą przedstawione w formie opisu.
Dla potwierdzenia poprawności interpretacyjnej zgromadzonego materiału opis ten zostanie uzupełniony fragmentami narracji przy zachowaniu oryginalnej formy wypowiedzi narratorów. Podjęto również próbę odniesienia uzyskanych narracji do koncepcji procesów trajektoryjnych Fritza Schützego, wykorzystując jego sekwencyjną organizację trajektorii jako narzędzie analityczne.

W zakresie strategii ilościowej posłużono się analizą dokumentów policyjnych, tzw. Niebieskiej Karty (sporządzanej w przypadku interwencji w sytuacji przemocy w rodzinie), celem uchwycenia skali zjawiska. W literaturze metodologicznej ten rodzaj badań określany bywa metodą analizy dokumentów; służy do gromadzenia – także ilościowych – informacji o badanych zjawisku. Niebieskie Karty są dokumentami kronikarskimi, a


[...] ten typ dokumentu posiada cechy wyjątkowej rzetelności materiału badawczego. Można go wyrażać w sposób statystyczny, jego wiarygodność jest wysokiej próby i w każdej chwili może być zweryfikowany.


Do zmierzenia zależności między wybranymi zmiennymi wykorzystano test niezależności chi-kwadrat (χ2). W trakcie weryfikacji statystycznej zebranego materiału za poziom istotności otrzymanych wyników przyjęto wartości: p < 0,05 (istotność statystyczna), p < 0,01 (silna istotność statystyczna), p < 0,001 (bardzo silna istotność statystyczna).


Analizie poddane zostały wszystkie Niebieskie Karty założone w 2010 roku, ale wyselekcjonowano spośród nich tylko te przypadki, w których pokrzywdzonymi były osoby urodzone do 1950 włącznie, czyli w wieku minimum 60 lat. Kryterium wieku w badaniach – minimum 60 lat – przyjęto za WHO.


Procedura Niebieskiej Karty jest realizowana w Polsce od 1998 roku przez policjantów w przypadku interwencji domowej wobec przemocy w rodzinie. Dokument ten jest wypełniany tylko w takich przypadkach, kiedy interweniujący policjant stwierdza, że zajście ma znamiona przemocy w rodzinie, czyli silniejszy nadużył siły bądź władzy wobec bliskich. Interwencja ta następuje w wyniku zgłoszenia przez osobę pokrzywdzoną lub osobę będącą świadkiem przemocy, a uruchomienie procedury Niebieskiej Karty nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą. Wszczęta procedura Niebieskiej Karty zapewnia organizowanie pomocy ze strony instytucji, a w przypadku, gdy ofiara tego odmawia, monitorowanie sytuacji w rodzinie przez policjantów.

Teren badań stanowiło osiem komisariatów miejskich (obejmujących administracyjny teren miasta Krakowa) oraz komenda powiatowa.
W komendach policji (tab. 1) analizie poddano Niebieskie Karty za pełny rok kalendarzowy, w których ofiarami przemocy domowej były osoby w wieku 60+.

Dobór próby osób badanych dokonany został zgodnie z metodologią badań jakościowych w sposób celowy. Do ofiar przemocy domowej docierano za pośrednictwem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (MOPS) w Krakowie.
Metodolog
Użytkownicy
Posty: 3
Rejestracja: 18 lip 2016, o 21:38

Re: Osoby starsze jako ofiary przemocy domowej

Post autor: Metodolog »

NIEDOPUSZCZALNA REKLAMA Analiza statystyczna badań w nauce i biznesie.

Analizy do prac naukowych, artykułów, porady i pomoc specjalistów od analizy danych.
gondor

Re: Osoby starsze jako ofiary przemocy domowej

Post autor: gondor »

To straszna sprawa. Mam nadzieję że sytuacja się poprawiłą ostatnimi czasy. [mod]
ODPOWIEDZ