ForumMedyczne.edu.pl

Depresja jest chorobą, która coraz częściej dotyka ludzi w każdym wieku. W każdym przypadku może mieć inne przyczyny, może wymagać innego leczenia. W zależności od stopnia nasilenia objawów sposobem leczenia bywa psychoterapia, może być również konieczne połączenie próżnych form psychoterapii wraz ze środkami farmakologicznymi. W wielu krajach w przypadkach opornych na inne możliwości lecznicze, pacjentów poddaje się kontrowersyjnej terapii elektrycznego wywoływania napadów padaczkowych w celu leczenia depresji, choroby dwubiegunowej, czy psychoz, schizofrenii lub manii. (1)

Terapia elektro-konwulsyjna (EKT) jest skutecznym zabiegiem systemowym, wykorzystywanym w psychiatrii. Podczas zabiegu u pacjenta pod narkozą wywoływane są napady padaczkowe krótkim impulsem prądu. Terapia pozwala zmniejszyć częstotliwość nawrotów choroby, zmniejszyć lub zlikwidować napady psychotyczne i katatoniczne, w niektórych przypadkach może całkowicie zastąpić terapię psychofarmakologiczną. W wielu przypadkach seria zabiegów może doprowadzić do całkowitego wyleczenia. W takim przypadku przerywa się terapię, a wszystkie możliwe jej efekty uboczne zanikają po kilku dniach, maksymalnie tygodniach. Jednakże symptomy chorobowe mogą znowu powrócić już po zakończeniu terapii EKT. W takim przypadku terapia przestaje działać jako profilaktyka nawrotów choroby. (2,3)

Z biegiem czasu lekarze przekonują się coraz bardziej o skuteczności terapii elektro-konwulsyjnej, jest coraz mniej argumentów przeciwko jej zastosowaniu. Kontrowersje wobec tego sposobu leczenia wynikają z fałszywego przekonania, że EKT może wpłynąć na zmianę osobowości. Takie obawy jednak są bezpodstawne, co potwierdzono podczas ponad 75-letniego stosowania terapii.(3)

Zanim pacjent zostanie poddany terapii musi przejść serię badań, począwszy od rutynowej diagnostyki laboratoryjnej, poprzez EEG, po sprawdzenie stanu uzębienia, czy badania konieczne w przypadku towarzyszących chorób układowych. W przypadku depresji opornej na terapię powinno ocenić się stopień zaawansowania choroby według skali (np. Hamiltona). Należy sprawdzić również zdolności kognitywne pacjenta na podstawie Mini Mental Test. (1)

Pacjent przed zabiegiem musi pozostać na czczo, tuż przed podłączeniem pod sprzęt do EKT zostaje wykonane EEG, pacjenta poddaje się również monitoringowi EKG i pulsoksymetru. Po podaniu narkozy pacjent zasypia i rozluźnia mięśnie, między wargi wkłada się bloczek, w celu zapobiegnięcia zapadnięciu się dróg oddechowych. (1)

Środkami do znieczulenia z wyboru są Propofol oraz, rzadziej lek z grupy barbituratów – Methohexital. Są one stosowane mimo działania zwiększającego próg padaczkowy i zmniejszającego czas trwania napadu padaczkowego. Czas narkozy przy dawce 0,75-1 mg/kg trwa od 2 do 8 minut. Po zakończeniu elektrostymulacji pacjent jest obserwowany jeszcze przez 35-40 minut. (1)

Elektrody umieszcza się na wysokości płatów skroniowych (w ciężkich przypadkach chorobowych, ten typ wyładowań może powodować osłabienie funkcji poznawczych, w przypadku elektrod jednostronnych, u pacjentów z ciężką depresją, w wyniku terapii następuje poprawa funkcji poznawczych) w niektórych ośrodkach stosuje się elektrody na wysokości obu płatów czołowych. Najczęściej stosuje się elektrody jednostronne, takie wykorzystanie niesie za sobą najmniej efektów ubocznych (jedna elektroda na wysokości płata ciemieniowego druga skroniowego). Wyładowania prądu trwają 0,5-1,5 ms.

Efekty uboczne terapii zdarzają się raz na 50 000 zabiegów, przez co EKT może być uznany za najbezpieczniejszy zabieg wykonywany pod narkozą. Głównymi zagrożeniami są: aspiracja treści pokarmowej (u pacjentów, którzy nie pozostali na czczo) oraz problemy kardiologiczne. Ogólnie pacjenci bardzo dobrze znoszą terapię, dotyczy to również starszych pacjentów, z chorobami układowymi. Najczęstszymi skutkami ubocznymi są bóle głowy, szczególnie o charakterze ucisku, czasem nudności, wymioty, bóle mięśni, zawroty głowy.

Pod wpływem terapii zmniejsza się częstotliwość, nasilenie epizodów choroby, o 80 % zmniejsza się ryzyko samobójstw. Zmniejsza się zapotrzebowanie na leki antydepresyjne, a w przypadku psychoz na neuroleptyki. Jednak pomimo tak obiecujących danych, terapia ta nie jest powszechnie stosowana, niestety, gdyż może pomogłaby wielu pacjentom odzyskać normalne życie, bez uporczywej terapii, często długotrwałej i nie pozbawionej efektów ubocznych.

Autor: Magdalena Chorążka