Zdolności poznawcze nastolatków, których matki chorowały na

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
admin. med.

Zdolności poznawcze nastolatków, których matki chorowały na

Post autor: admin. med. »

Zdolności poznawcze nastolatków, których matki chorowały na cukrzycę typu 1
lek. Damian Ucieklak
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM, Kraków

Nastolatki, których matki chorowały na cukrzycę typu 1, wykazują mniejsze zdolności poznawcze w porównaniu z populacją kontrolną. Różnice te mogą być konsekwencją szkodliwego wpływu wewnątrzmacicznej hiperglikemii na rozwój układu nerwowego dziecka.

Takie wnioski uzyskano w duńskim badaniu EPICON (EPIgenetic, genetic and environmental effects on COgnitive and Metabolic functions in offspring of mothers with type 1 diabetes). Było to prospektywne badanie kohortowe, przeprowadzone wśród 277 nastolatków (13–19 lat) matek chorych na cukrzycę typu 1, które w latach 1993–1999 zostały zgłoszone do centralnego rejestru Duńskiego Towarzystwa Diabetologicznego (Danish Diabetes Association)1.

Grupę kontrolną stanowiło 303 duńskich nastolatków dobranych do grupy eksponowanej względem płci, wieku i miejsca zamieszkania.

Do oceny zdolności poznawczych wykorzystano Skale Oceny Zdolności Intelektualnych Reynoldsa (Reynolds Intellectual Assessment Scales – RIAS)2,3, określając za ich pomocą wskaźniki inteligencji złożonej (inteligencji werbalnej i inteligencji niewerbalnej) oraz pamięci złożonej.

RIAS jest testem znormalizowanym dla przedziału wiekowego 3–94 lata i wykazuje właściwą korelację ze skalą inteligencji Wechslera dla dzieci oraz skalą inteligencji Wechslera dla dorosłych4,5.

Poza tym porównano częstość występowania trudności w czytaniu i pisaniu oraz częstość uczęszczania do klas specjalnych dla dzieci z problemami w nauce.
Wyniki:

– Dzieci matek chorych na cukrzycę typu 1 uzyskały istotnie niższe wyniki we wszystkich znormalizowanych i wystandaryzowanych testach w porównaniu z grupą kontrolną, tj. w zakresie:
• inteligencji złożonej (97,5 vs 100, p=0,001)
• inteligencji werbalnej (96,2 vs 100, p=0,004)
• inteligencji niewerbalnej (96,4 vs 100, p=0,008)
• pamięci złożonej (95,7 vs 100, p=0,001)

Uzyskane punkty we wskaźnikach inteligencji i pamięci w grupie kontrolnej zostały wystandaryzowane do średniej 100 (z odchyleniem standardowym 15).

Różnice te wykazano także po uwzględnieniu zmiennych zakłócających (płeć dziecka, wiek w trakcie wykonywania testu, dzietność, czas edukacji szkolnej rodziców, wiek matki w czasie porodu) oraz potencjalnych zmiennych pośredniczących:
- powikłania noworodkowe – w tym hipoglikemia po porodzie, żółtaczka wymagająca fototerapii, zaburzenia oddychania, wynik w skali Apgar w 5. minucie <7, zakażenie uogólnione
- powikłania ciążowe – w tym wielowodzie, stan przedrzucawkowy
- wiek ciążowy
- wartość SD (odchylenie standardowe) masy urodzeniowej dziecka względem wieku ciąży i płci.

– Dzieci matek chorych na cukrzycę typu 1 częściej prezentowały trudności w nauce w szkole podstawowej (dane na podstawie raportu rodziców) w zakresie nauki języka duńskiego i matematyki.

– NIE WYKAZANO bezpośredniej zależności między matczynym stężeniem hemoglobiny glikowanej (HbA1c) w okresie okołokoncepcyjnym (oznaczenie w I trymestrze ciąży lub, w przypadku braku danych – ostatni wynik z okresu przedciążowego) a poziomem zdolności poznawczych nastolatków w grupie eksponowanej.

– Ciężka hipoglikemia u matek w ciąży (n=32)
Dzieci tych matek uzyskały niższe, ale nieistotnie statystycznie, wyniki we wszystkich przeprowadzonych testach na inteligencję i pamięć.

– Epizod kwasicy ketonowej w ciąży (n=5)
Dzieci tych matek uzyskały istotnie statystycznie niższe wyniki we wszystkich przeprowadzonych testach na inteligencję i pamięć.

Co więcej, łącznie w grupie eksponowanej (dzieci matek chorych na cukrzycę typu 1) i kontrolnej wyróżniono:
• niezależne pozytywne czynniki rokownicze inteligencji złożonej u dzieci, tj.:
– wiek dziecka w trakcie testu (ß= 1,23, 95%CI 0,28-2,19, p=0,01)
– łączny czas trwania edukacji szkolnej rodziców (ß=0,92, 95% CI 0,54–1,3, p <0,001)
– wiek matki w czasie porodu (ß=0,56, 95%CI 0,15–0,98, p=0,007)
– współczynnik (SD) masy urodzeniowej dziecka (ß=1,19, 95%CI 0,27–2,11, p=0,01)
• niezależny negatywny czynnik rokowniczy inteligencji złożonej u dzieci, którym było wielorództwo
• niezależny pozytywny czynnik rokowniczy pamięci złożonej u dzieci, tj.:
– łączny czas edukacji szkolnej rodziców (ß=0,59, 95%CI 0,23–0,95,p=0,001)
– wiek matki w czasie porodu (ß=0,46, 95%CI 0,07–0,84, p=0,02)
• niezależny negatywny czynnik rokowniczy pamięci złożonej u dzieci, którym była płeć męska dziecka (ß= -5,06, 95%CI -8,14-(-1,98), p=0,001).

ß = współczynnik regresji
Komentarz:

Potencjalny związek pomiędzy matczyną cukrzycą a zdolnościami poznawczymi potomstwa był oceniany w kilku poprzednich badaniach, których wyniki prowadziły do różnych wniosków – część badań wykazała negatywny wpływ cukrzycy matki na rozwój zdolności poznawczych dzieci6-8, część nie wykazała istnienia takiej zależności po uwzględnieniu zmiennych zakłócających9-11 lub wykazała wręcz korzystny wpływ cukrzycy u matki na rozwój intelektualny dzieci12-14. Badania te różniły się jednak znacznie pod kątem ocenianej populacji, czasu kontroli oraz metod oceny zdolności poznawczych. Populacja biorąca udział w poprzednim badaniu EPICON (2015) (707 dzieci matek chorych na cukrzycę typu 1 oraz 60 341 osób grupy kontrolnej) była analizowana pod względem stopni uzyskanych w szkole podstawowej – w badaniu tym nie wykazano istotnych różnic pod względem osiągnięć w szkole podstawowej wśród dzieci matek chorych na cukrzycę typu 1 a grupą kontrolną, jednak zaobserwowano negatywną zależność między stężeniem HbA1c matki w ciąży a osiągnięciami szkolnymi dzieci15. W ostatnim badaniu EPICON (2016) nie udało się jednak wykazać związku między matczynym stężeniem HbA1c a osiągnięciami dzieci w testach poznawczych. Po pierwsze, może być to wynikiem większej precyzji i czułości przeprowadzonych w tym badaniu testów na inteligencję w porównaniu z oceną stopni szkolnych. Po drugie, niewykazanie takiej współzależności może wskazywać na istnienie dodatkowych czynników – innych niż glukoza – odpowiedzialnych za związek między hiperglikemią wewnątrzmaciczną a zdolnością poznawczą dzieci. Brak zasadność oceny HbA1c w ciąży, jako wskaźnika kontroli glikemii, może być kolejnym wytłumaczeniem obserwowanych różnic. HbA1c nie odzwierciedla stabilności glikemii, a zmienność wartości glikemii u matki może być istotniej szkodliwym czynnikiem dla dziecka niż stan ciągłej hiperglikemii. Przyszłe badania powinny ocenić wyrównanie glikemii u matki za pomocą precyzyjniejszych wskaźników wyrównania metabolicznego. Częstym błędem badań kohortowych jest ponadto tzw. błąd selekcji, wynikający z małego odsetka osób biorących udział w badaniu w stosunku do osób planowanych do włączenia do badania – w badaniu EPICON (2016) odsetek ten wynosił odpowiednio w grupie eksponowanej 37,1%, w grupie kontrolnej 15,7%.

Cennych informacji na temat zdolności poznawczych dostarczy z pewnością kontynuacja badań kohortowych, w których analizie poddane zostaną osoby na wyższych szczeblach edukacji szkolnej.
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post