ForumMedyczne.edu.pl

Zespoły paranowotworowe w reumatologii to rzadkość, ale trzeba o nich pamiętać
Żaden schemat leczenia i żadne rekomendacje medyczne nie zwalniają lekarza z myślenia - mówi prof. dr hab. Eugeniusz J. Kucharz, prezes Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. - Reumatolodzy powinni pamiętać, że zespół paranowotworowy, to grupa objawów przypominających chorobę reumatyczną, których pojawienie się jest związane z rozwojem nowotworu. Po wyleczeniu nowotworu mogą one całkowicie ustąpić, czego w chorobach reumatycznych raczej się nie spotyka.
Czy choroby reumatyczne mogą przyczyniać się do powstania chorób nowotworowych?

Uważa się, że niektóre choroby autoimmunizacyjne, do których zalicza się część chorób reumatycznych mogą łączyć się z większą częstotliwością występowania niektórych nowotworów. Na przykład reumatoidalne zapalenie stawów nieznacznie zwiększa występowanie chłoniaków nieziarniczych. Mechanizm tych zjawisk jest słabo poznany. Ogólnie uważa się, że prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny chroni organizm przed powstawaniem komórek nowotworowych. Zaburzona czynność układu odpornościowego, co ma miejsce w niektórych chorobach reumatycznych, może sprawiać, że kontrola powstawania nowotworów jest niepełna.

A czy choroby nowotworowe mogą wywoływać choroby reumatyczne?

W obrazie klinicznym niektórych nowotworów występują objawy przypominające choroby reumatyczne, które nazywa się zespołami paranowotworowymi. Mogą one mniej lub bardziej upodabniać się do znanych chorób reumatycznych i może zdarzyć się, że leczymy chorobę reumatyczną, a pacjent ma nierozpoznaną chorobę nowotworową.

Ale, jak odróżnić reumatoidalne zapalenie stawów od nowotworowego zapalenia stawów? Czy takie rozpoznanie jest łatwe dla reumatologa?

Najczęściej rozpoznanie chorób reumatycznych o typowym przebiegu nie jest trudne. Musimy też pamiętać, że zespoły paranowotworowe są raczej rzadkie. Nie ma jednego sposobu rozpoznania zespołów paranowotworowych, czyli obrazu klinicznego choroby reumatycznej spowodowanej nowotworem. Istnieje jednakże zasada, zgodnie z którą, każda choroba reumatyczna przebiegająca nietypowo może być zespołem paranowotworowym. I taką ewentualność powinien wziąć pod uwagę reumatolog. Nie bez znaczenia jest czynnik czasu. Trudno wyobrazić sobie, aby objawy zespołu paranowotworowego trwały długo bez ujawniania się rozwijającego się nowotworu w inny sposób. Za nietypowość przebiegu choroby reumatycznej, dla przykładu, uważa się wystąpienie danej choroby w innej grupie wiekowej, niż zwykle ona występuje lub obraz choroby, której nie towarzyszą typowe zmiany immunologiczne lub zmiany wykrywane w innych badaniach pracownianych. Można wówczas przypuszczać, że jest to zespół paranowotworowy. Jednak jednoznacznego testu do rozpoznania takich zespołów nie ma. Musimy pamiętać, że choroba reumatyczna i nowotworowa mogą współistnieć w sposób niezależny. Zwykle wtedy choroba reumatyczna była już rozpoznana na długo przed ujawnieniem się nowotworu.

Kto powinien zajmować się w takich wypadkach rozpoznawaniem tych chorób?

Jeżeli nie ma znaczących przesłanek istnienia choroby nowotworowej, a u chorego ujawniają się objawy ze strony narządu ruchu, to wówczas chory zgłasza się do reumatologa. W niektórych przypadkach już na podstawie wywiadu i badania lekarz może podejrzewać, że jest to choroba nowotworowa, a nawet mieć taką pewność. Czasami wymaga to obserwacji i dalszych badań. Po rozpoznaniu lub w uzasadnionym podejrzeniu nowotworu jako przyczyny dolegliwości reumatycznych, pacjenta kieruje się do onkologa. Onkolog może potwierdzić rozpoznanie i przystępuje do leczenia, kiedy już jednoznacznie wiadomo, że ma do czynienia z chorobą nowotworową.